احکامی پیرامون حضرت علی علیه‌السلام

فقها در مورد حضرت علی علیه‌السلام نکاتی را بیان فرموده‌اند:

1- لقب «امیرالمؤمنین» از مختصات امام علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام است و به هیچ‌کس حتی امامان دیگر هم نمی‌‌شود این لقب را اطلاق نمود؛ بعضی از فقهای شیعه در این باب رساله مستقل نگاشته‌اند.

2- ائمه جمعه بنابر احتیاط، مکلف می‌باشند در خطبه دوم نماز جمعه، نام پیامبر و حضرت علی و حضرت زهرا و اولاد پاک ایشان سلام‌الله‌علیهم‌اجمعین را برده بر آنان درود بفرستند. (صلاةالجمعة، آیةالله شیخ مرتضی حایری (م1406)، ص233)

3- شایسته است خطیب جمعه در مقام وعظ و نصیحت مردم، بعضی از خطبه‌های منسوب به حضرت علی یا سایر ائمه‌ علیهم‌السلام را انتخاب نموده برای شرکت‌کنندگان در نماز جمعه بیان کند. (تحریرالوسیلة، امام خمینی/1/233، دارالعلم، چاپ اول)

4 - بنابر احتیاط واجب شخص بی‌وضو و جنب و حایض و نفسا نباید دست به نام مقدس آن‌حضرت و فرزندان طاهرین ایشان بزند. ولی برخی از فقها در این زمینه احتیاط مستحب دارند. لازم است در این مورد به نظریات فقها مراجعه شود. (توضیح‌المسایل محشی، امام خمینی (م1409)/1/212)

۵- خوارج و شورش‌کنندگان بر امیرالمؤمنین علیه‌السلام و هر امام معصوم دیگر، محکوم به کفر می‌باشند هرچند ادعای اسلام نمایند. (جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام، محمدبن حسن‌بن باقر نجفی (م1266)/22/337)

6- غلوکنندگان در مورد امیرالمؤمنین علیه‌السلام و معتقدین به الوهیت آن‌حضرت یا هر شخص دیگر اگر ملتفت به گفته خویش هستند، کافر می‌باشند. (همان/28/38)

7- نواصب (دشمنان و بدگویان علی علیه‌السلام و فرزندان معصوم ایشان) در حکم کافرند و احکام مسلمان بر آنان مترتب نمی‌گردد. (الحدائق‌الناضرة فی احکام العترةالطاهرة، یوسف‌بن احمد‌‌بن ابراهیم‏ بحرانى (م1186)/22/199)

8- گرچه شهادت ثالثه (اشهد ان علیا ولی‌الله) جزو اذان و اقامه نیست، ولی به فتوای برخی از فقها در اذان اعلامی نباید ترک گردد، آیةالله‌العظمی تبریزی قدس‌سره در این زمینه می‌نویسند: از آن جهت که شهادت ثالثه شعار شیعه گردیده است و حفظ شعار شیعه در تبلیغ وصایت علی علیه‌السلام لازم است، باید شهادت ثالثه باقی بماند مخصوصاً در زمان ما که هجمه بر اعتقادات شیعه از جانب دشمنان زیاد شده.

9- شهادت ثالثه در تشهد نماز نباید گفته شود. امام خمینی در این زمینه می‌نویسند: باید تشهد نماز به همان‌‌طور كه وارد شده و متعارف است خوانده شود. (استفتائات/امام خمینی (م1409)/1/166)

10- مستحب است نام‌گذاری فرزندان به‌نام محمد و علی و فاطمه. جناب شیخ حر عاملی (متوفای 1104ق) در کتاب گرانسنگ «وسائل‌الشیعة الی تحصیل مسائل‌الشریعة» بابی را منعقد نموده است تحت عنوان «‌باب استحباب‌التسمیة بعلی» در این باب این روایت ذکر شده سلیمان جعفری می‌گوید از امام رضا علیه‌السلام شنیدم که فرمودند: فقر وارد خانه‌ای نمی‌گردد که در آن نام محمد، احمد، علی، حسن، حسین، جعفر، طالب، عبد‌الله و از زنان نام فاطمه باشد. و در روایتی از امام حسین علیه‌السلام نقل شده که فرمودند: اگر صد پسر داشته باشم دوست دارم نام همه آن‌ها را علی بگذارم. (همان/396)

11- محدثین و فقها زیارت‌های مختلفی برای آن‌حضرت در مناسبت‌های گوناگون ذکر نموده‌اند مانند تولد و شهادت آن‌حضرت، عید مبعث و تولد پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و امثال این موارد.

12- فقها در مقام بیان احکام دفن میت فرموده‌اند: مستحب است پیش از آن كه لحد را بپوشانند، دست راست را به شانه راست میت بزنند و دست چپ را به قوت بر شانه چپ میت بگذارند و دهان را نزدیك گوش او ببرند و به شدت حركتش دهند و سه مرتبه بگویند «اسمع افهم یا فلان‌بن فلان» و به جاى فلان، اسم میت و پدرش را بگویند آن‌گاه در ضمن دعایی خاص، شهادتین و امامت علی‌بن ابی‌طالب و اولاد طاهرین ایشان‌ علیهم‌السلام را ذکر نمایند، به این عمل در اصطلاح رساله‌های عملیه «تلقین» گفته می‌شود.