اگر بخواهیم تعریف درستی از ازدواج ارائه دهیم باید بگوییم ازدواج باید دارای چهار خصلت باشد

۱) ارتباط جسمانی

۲) تخالف جنسی

۳) پایایی

۴) قرار داد اجتماعی.

ازدواج در زمره پیچیده ترین روابط انسانی است و به درستی می توان گفت هر یک از روابط انسانی دارای ابعاد وسیع و متعددی همانند ازدواج نیست. پدیده ازدواج و زناشویی آنقدر مهم است که قرآن کریم در چندین سوره بر آن تاکید کرده و پیامبر اکرم «ص» نصف دین را در ازدواج می داند. و حتی آیین کاتولیسم رابطه زناشویی را گسست ناپذیر می داند و افلاطون معتقد است برای اینکه یک جمهوری خوب سازمان یابد، باید قوانین اصلی آن جامعه قوانینی باشد که زناشویی را سازمان می دهند.

مذاهب و دولت ها سعی کرده اند باایجاد ممنوعیت ها، محدودیت ها و مشکلات از افزایش و آسیب های پدیده طلاق در حد امکان بکاهند. ولی چه عواملی ممکن است پدیده ازدواج را به طلاق منجر کند؟ و کدام شرایط و شیوه ها در همسر گزینی باید انتخاب کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم.

افراد مایلند همسری برگزینند که بیشتر همسان شان باشد تا ناهمسا نشان ، همسانی یعنی داشتن وضعیت مشترک میان دو فرد که آنان را بسوی یکدیگر جذب می کند و پیوند وصلت آنها را استوارتر می سازد. و بهتر است بدانیم نا همسانی میان دو فرد سرچشمه کشمکشهای خانوادگی است و سنت مهمترین عاملی است که انسان را بسوی انتخاب همگونان خویش می راند و شالوده مستحکم ازدواج های کم و بیش همسان را قوام می بخشد.اما برای درک بیشتر باید انواع همسانی که در عصر ازدواج همگون، دخیل هستند برشمرد.

۱) همسان همسری بر مبنای ویژگیهای جغرافیایی:

در واقع امکان انتخاب به معنای امکان برخورد است و نزدیکی محل سکونت خود به منزله گونه ای مقدمه و زمینه ای برای وصلت است و تا برخورد صورت نگیرد انتخابی نیز در کار نیست.همجواری به عنوان یکی از اصول انتخاب این امکان را به شما می دهد که با فرد دلخواه خود که همسایه هستید وصلت کنید چرا که افراد ی که در یک محل زندگی می کنند در بسیاری از صفات و عادات همگون هستند، مثل دیدگاه مذهبی، فرهنگی و حتی اقتصادی.

۲) همسان همسری سنی:

همسانی سنی را باید به عنوان یک ضریب مهم همسان همسری که در جامعه باختری از اهمیت والایی برخوردار است، دانست، نزدیکی محل سکونت و شباهت پاره ای ویژگی های فیزیکی مانند رنگ پوست و اندازه قد آن چنان کافی نیستند که دو فرد را به پیوند زناشویی وادارند، گو اینکه در این میان، متغیرهای دیگر نیز وجود دارند، اما نزدیکی سن یکی از بنیانی ترین آنهاست، چون انتظارات شیوه نگرش اشخاص در سنی مختلف فرق می کند، لذا تفاوت وسیع سنی با خود تفاوتهای وسیع فرهنگی و جهان بینی را به همراه خواهد آورد.

شاید بپرسید من تعداد زیادی افراد می شناسم که با وجود تفاوت سنی، زندگی بهتری را دارند. ولی بدانید شکاف سنی به تنهایی نمی تواند عامل مهم در هم گسیختگی باشد، همچنانکه یک میکروب «با شرایط سلامت بدن» نمی تواند ناقل بیماری باشد. خرسندی بیشتربرای اغلب زنان هنگامی حاصل می شود که با مردی ازدواج کنند که پنج تا شش سال سالمند تر از ایشان باشد و برای مردان همین خرسندی هنگامی وجود دارد که میان صفر تا ده سال بزرگتر از همسرشان باشند چرا که برای عده ای از افراد زمینه تسلط را فراهم می آورد.

۳) همسان همسری از دیدگاه اجتماعی- تحصیلی:

مهمترین واقعه در امر همسرگزینی، گرایش آن بسوی وصلت های اجتماعی همسان است و این بدان معناست که ما خواهان ازدواج در طبقه خویشیم، این خواست با پاره ای معیارهای مبهم اما کاملا واقعی بیان می شود بسیاری از افراد بویژه در شهرک های کوچک، مایلند از درون گروه یا فامیل خود همسر گزینی کنند تا از برون، چرا که اگر ریشه اجتماعی زن و شوهر همگون باشد به همسانی در ایدئولوژی نیز می انجامد و این امر به سازگاری آنها می انجامد.

همگونی حرفه ای همسران مستلزم همتایی و تطابق سطح تحصیلات آنهاست. همسان همسری از نظر تحصیلی همه جا به نفع زن صورت می پذیرد بدین معنا که موجبات ارتقای زن را فراهم می سازد. تحصیلات همچون شاخصی در نوع فرهنگ و اندیشه جهان بینی انسانهاست پس شخصیت تحصیلی به معنای تشابه دیدگاه ها نیز هست.

۴) همسان همسری از نظر امور ذهنی و معنوی:

زن و شوهر می باید پیش از آنکه به یک سطح فرهنگی نزدیک نه حتی همگون نائل شوند، هر دو از سطح هوشی همانند برخوردار باشند سپس می توان پنداشت که از نظر هوشی همسرگزینی اجتماعی و فرهنگی در درون خود مستلزم همگونی همسران است، زنانی که شوهران خود را کم هوش تر از خویش می دانند، خوشبختی بی رمق تر و بی جان تری از دیگران احساس می کنند و نیز خوشبختی مردان هنگامی کاملاً تحقق خواهد یافت که همسران خود را از نظر هوشی با خود برابر بیابند و لازم به ذکر است تمایز وسیع هوشی میان زوجین تمایز رفتار استدلال، حتی عقاید را موجب خواهد شد.

مذهب یکی از مهم ترین جلوه های لطیف ذهن انسان است که از سرچشمه های معنوی و الهی تغذیه می کنند؛ زناشویی میان زن و مردی که مذاهب مختلف و حتی اختلافاتی در یک مذهب دارند، به دشواری هایی شخصی و خانوادگی گوناگون می انجامد و حتی با اراده استوار نمی توان از آنها پرهیز کرد، زیرا باورهای مذهبی همیشه و در همه جا سرچشمه بنیادین تلقیات جمعی بوده اند و البته این تلقیات خود نمودار و نمایشگر اخلاقیات یک قوم درباره زن و مرد است.

۵- همسان همسری بر مبنای منشها: هر یک از همسران برای آن که نیک بخت و سازگار باشند باید به نوبه خود در حل مسائل زندگی به نوعی تبادل و تکمیل متقابل اهتمام ورزند، هر کس در پی ارضای پاره ای از این نیازهای شخصی است و همین نیازهای ارضا نشده هستند که فرد را به سوی انتخاب همسری می رانند که به سبب دارا بودن خصائل شخصی متفاوت، قابلیت برآورده ساختن، نیازهای وی را داشته باشد.

بسیاری از صاحب نظران به لحاظ متفاوت بودن منش ها و زوج ها تأکید می کنند، آنها معتقدند یک فرد درون گرا بهتر می تواند با یک فرد برون گرا زندگی کند.

فرض کنید هر دو زوج درون گرا بوده و در کنار هم نشستند چه اتفاقی می افتد هیچ کدام از آنها حرف نزده و خانه به محلی سرد و ساکت تبدیل می شود.

منبع: کتاب ازدواج