پرسش: زمامداري در حکومت جهاني امام مهدي چگونه است؟

پاسخ: يك حكومت واحد در جهان خواهد بود كه در هرم قدرت آن، امام معصوم قرار دارد. البته از برخي روايات استفاده مي‌شود كه افرادي از طرف حضرت، حاكمان مناطق مختلف مي‌باشند و تحت حكومت مركزي و قانون جامع اسلام به اداره امور مي‌پردازند و چون رهبر و زمامدار امام معصوم است، نصب او نيز الهي مي‌باشد.

پرسش: زندگي مادي پس از ظهور امام زمان چگونه خواهد بود؟

پاسخ: زندگي مادي ادامه خواهد داشت؛ زيرا رسيدن به عالم آخرت پس از زندگي در دنيا و حيات مادي است. بهره وري از منافع مادي نيز به بهترين حالت شكل مي‌گيرد و بركات و نعمات آشكار مي‌شود. البته منافع مادي در زمان ظهور دو مشخصه اصلي دارد:
الف. جامعه در آن عصر، فضيلت محور و ارزش مدار خواهد بود، از اين رو از منافع مادي در راستاي حيات معنوي استفاه شده و دنيا ابزار حركت تكاملي و كسب سعادت خواهد بود.
ب. اين منافع مادي به صورت صحيح در اختيار عموم قرار مي‌گيرد و همه از آن بهره مي‌برند و جامعه طبقاتي نخواهد بود.

پرسش: علم و صنعت در زمان ظهور چگونه است ؟

پاسخ: اينكه دوران ظهور و حكومت حضرت مهدي(ع) دوران رشد و شكوفايي علمي است، در آن ترديدي نيست. اين رشد، علاوه بر آنكه از منظر عقل، امري شدني است، مورد اشاره‌ي روايات نيز هست. روايت «27 حرف بودن علم» و روايت «جمع عقول» قابل تأمل و دقت است.
امام صادق(ع) مي‌فرمايد: دانش 27 حرف است، و همه‌ آنچه كه پيامبران آورده‌اند دو حرف آن است و مردم تا كنون جز با دو حرف آشنايي ندارد، و هنگامي كه قائم(ع) قيام كند، 25 حرف ديگر را بيرون آورده و ميان مردم نشر مي‌دهد، و آن دو حرف را نيز ضميمه مي‌كند و مجموع 27 حرف را در ميان مردم منتشر مي‌سازد.(بحار الانوار، ج52، ص336، ح73)؛
در روايت ديگر از امام باقر(ع) نقل شده است: «در روزگار امام مهدي(عج) به اندازه‌اي به شما حكمت و فهم داده‌ خواهد شد كه يك زن در خانه‌اش بر طبق كتاب خدا و سنت پيامبر قضاوت (رفتار) مي‌كند. (همان، ج52، ص352، ح106).
همچنين از آن بزرگوار نقل شده است: « هنگامي كه قائم ما قيام كند، دستش را بر سر بندگان خدا مي‌گذارد، عقل‌هاي آنها را جمع كرده و اخلاق آنها را كامل مي‌كند».(همان، ج52، ص336، ح71).
گفتني است: در روزگار ظهور، از يك طرف مظاهر شرك و فساد و تباهي از بين مي‌رود، و از طرف ديگر، عدالت در همه ابعاد آن فراگير مي‌شود؛ در نتيجه امكان رشد و تعالي فراهم مي‌گردد. از سويي ديگر به بركت ظهور حجت حق و الطاف الهي امكان درك و بينش بيشتري براي انسان‌ها فراهم مي‌شود. از اين رو امام مهدي(ع) معارف و علوم را در زمينه‌هاي مختلف و مورد نياز در اختيار بشر مي‌گذارد و بشر نيز با توجه به توانايي درك بالاتر و امكان تجربه و به كار گيري دانش و توليد علم بهتر، مي‌تواند قله‌هاي رفيع علم را در نوردد و در زمينه‌هاي مختلف علم پيشرفت كند.
البته اين پيشرفت‌ها، همگام با نياز و خواست و در خدمت‌ ارزش‌هاي انساني خواهد بود.
مدت زمان چنين شكوفايي روشن و شفاف نيست و در روايات به اين مطلب اشاره نشده است. البته در اين زمينه دو نكته قابل بيان است:
الف. حركت علمي با توجه به زمينه‌هاي مساعد و مطلوب بسيار سريع است؛
ب. اين حركت در چهارچوب حركت اختياري انسان است، نه آنكه معجزه گونه باشد.
انسان با توجه به سعه وجودي خود مي‌تواند از علم و معرفت بهره‌مند شود و هر چه سعه وجودي او بيشتر باشد، بهره او از علم بيشتر مي‌شود و اگر كسي به بالاترين درجه انساني رسيد (بالاترين حدي كه يك مخلوق مي‌توان واجد علم شود) آن علم را به دست خواهد آورد.
البته بايد توجه داشت زندگي مادي ادامه خواهد داشت؛ زيرا رسيدن به عالم آخرت پس از زندگي در دنيا و حيات مادي است. بهره وري از منافع مادي نيز به بهترين حالت شكل مي‌گيرد و بركات و نعمات آشكار مي‌شود. البته منافع مادي در زمان ظهور دو مشخصه اصلي دارد:
الف. جامعه در آن عصر، فضيلت محور و ارزش مدار خواهد بود، از اين رو از منافع مادي در راستاي حيات معنوي استفاه شده و دنيا ابزار حركت تكاملي و كسب سعادت خواهد بود.
ب. اين منافع مادي به صورت صحيح در اختيار عموم قرار مي‌گيرد و همه از آن بهره مي‌برند و جامعه طبقاتي نخواهد بود.
بنابراين علم شكوفا مي‌شود و صنعت در خدمت عموم مردم و در راستاي تعالي و تكامل مردم قرار مي‌گيرد.

پرسش: فلسفه تغيير بعضي احکام بعد از ظهور امام مهدي چيست؟

پاسخ: چنان كه نوشته‌ايد تغيير تنها شامل بعضي از احكام مي‌شود، نه همه آنها يا اكثر آنها و حضرت بعد از ظهور؛ بسياري از احكام را ـ كه مردم ترك كرده و فراموش كرده‌اند ـ يادآور شده و احياء مي‌نمايد و حكم جديدي صادر نمي‌كند. بله، بعضي از احكام عوض مي‌شود كه مي‌تواند به جهت يكي از علل زير باشد:
الف. سالم شدن محيط: دوران غيبت؛ دوران حاكميت طاغوت و طبيعتا فساد و معصيت و ظلم است. در چنين فضايي انجام تكاليف از عهده انسان معمولي خارج است و به جهت فشار‌هاي فراوان جامعه بر او توان انجام آنها را ندارد. براي مثال رشوه دادن حرام است؛ اما اگر حق انسان، در دست قاضي رشوه خواري باشد كه بدون گرفتن رشوه حق مسلم انسان از بين مي‌رود، دادن رشوه جايز مي‌شود. اين جواز به دليل وجود قضات فاسد است؛ يعني جامعه فاسد توان انجام كار سالم را تا حدودي از انسان مي‌گيرد. لذا خداوند نيز كمي رخصت داده است تا مردم توان عمل پيدا كنند. از اين رو بعضي چيز‌ها را واجب يا حرام نكرده است، چون واقعا عمل به آن در زمان طاغوت و فساد غير ممكن است يا بسيار سخت است و اسلام ديني آسان است و چنين سختي را بر انسان روا نمي‌دارد.
ب. تعالي روح: در دوران غيبت؛ دست اكثر مردم حتي مسلمانان و شيعيان از بسياري از مسائل ديني كوتاه است و ما اصلا نمي‌دانيم براي پاك بودن چه بايد كرد و وظيفه چيست؟ چگونه مي‌توان به آن وظيفه در صورت دانستن عمل كرد؟ و اين اطلاعات در دست امام عصر است. وقتي حضرت ظهور مي‌كند، تمام معارف ديني را در اختيار همه مردم مي‌گذارد(حديث 27 حرف) و مردم اولا مي‌دانند چه بايد بكنند و ثانيا مي‌دانند چگونه بايد به آن عمل نمايند، هدف و روش هر دو كاملا معلوم است، محيط هم كه سالم بوده و اجازه عمل را مي‌دهد؛ بنابراين افراد، تعالي روحي فراواني مي‌يابند. وقتي همه امكانات مهيا بود، طبيعي است كه وظيفه و تكليف هم سنگين‌تر مي‌شود، چنانكه در زمان حاضر نيز تكليف يك عالم از يك جاهل سنگين تر است، بنابراين تكاليف تازه‌اي وضع مي‌شود. كسي كه در يك محيط سالم زندگي مي‌كند و جامعه براي ترك واجب و عمل به فساد و معصيت، بر او فشار نمي‌آورد، بلكه فشار براي انجام خيرات است از طرفي فرد همه چيز را مي‌داند و مشكل علمي ندارد؛ بايد دقيق‌تر و كامل‌تر عمل كند. لذا در چنان جامعه‌اي كمك كردن به برادر ديني واجب مي‌شود و تنها يك مستحب و فضيلت نخواهد بود. به طور خلاصه اصلاح درون و بيرون باعث تغيير احكام نيز مي‌شود.

پرسش: ممکن است در زمان ظهور حضرت براي هر قومي قران بنويسد تا بي نياز از عربي باشد ؟

پاسخ: در مورد امكان ترجمه قرآن كريم در عصر ظهور به ساير زبان‌ها براي بي‌نيازي از زبان عربي، بايد توجه داشت كه آنچه محور است و زبان وحي به شمار مي‌رود، قرآن عربي است. در عصر ظهور، حضرت(ع) معارف قرآن را با همه عمق و گستردگي آن در سطح جهاني، بسط و گسترش مي‌دهد و در حقيقت، عصر ظهور ، عصر حاكميت قرآن و توسعه معارف قرآني است.
در اين راستا مسلماً براي مردم جهان كه داراي زبان‌هاي مختلف‌اند مفاهيم قرآن طبق فهم و زبان آنان ترجمه و تفسير خواهد شد تا همگي بتوانند از نور قرآن بهره‌مند گردند و به رشد و تعالي برسند. گرچه ممكن است در اثر گسترش علوم و امكانات در آن زمان، ساير مردم دنيا نيز بتوانند به زبان عربي تسلط يابند و زبان عربي به صورت يك زبان جهاني در كنار ساير زبان‌ها در‌آيد.
به هر حال آنچه مسلم است اين است كه عصر ظهور عصر شكوفايي قرآن است، و اگر چنانچه توسعه و ترويج فرهنگ قرآني در جهان نياز به ترجمه زبان‌هاي مختلف داشته باشد قطعاً حضرت به اين مهم اقدام خواهند نمود. اما روايت خاصي مبني بر انجام ترجمه و يا عدم آن در دست نمي‌باشد.

پرسش: در زمان ظهور حضرت مهدي (ع) چرا بعضي از نمازهاي مستحبي واجب مي شوند ؟

پاسخ: در زمان ظهور نماز‌هاي مستحبي واجب نمي‌شود و نماز‌هاي واجب هم به مستحب تبديل نمي‌گردد؛ يعني در احكام دين تغيير يا تبديل صورت نمي‌گيرد. امام زمان(ع) نيز بر اساس دين اسلام و احكام آن عمل مي‌كند.
به طور كلي در آن عصر، اصول و احكام دين اسلام تغيير نمي‌كند و عوض نمي‌شود، بلكه آن حضرت احكامي را كه قبلا عمل نمي‌شده و يا فراموش شده، به مرحله اجرا در مي‌آورد و اين همان احياي سنت پيامبر و ظهور اسلام ناب محمدي در زمان ظهور است.
البته دو نماز عيد فطر و قربان در زمان امام معصوم(ع) واجب و در زمان غيبت مستحب است. اين دو نماز در زمان غيبت به صورت فرادا خوانده مي‌شود و اگر به صورت جماعت بخوانند، بايد به نيت «رجاء» خوانده شود؛ يعني، به اميد ثواب جماعت. چون كه دليل روايي براي به جماعت خواندن آن در زمان غيبت وارد نشده است. مجموعه‌اي از روايات صحيح كه وجوب نماز عيدين را مشروط به حضور امام كرده است در كتاب وسايل الشيعه شيخ حر عاملي ج7 ص 421 آمده است.
به عنوان نمونه از امام محمد باقر(ع) نقل شده است: « لا صلوة يوم الفطرو الأضحي الا مع امام»؛«روز فطر و قربان نماز عيد واجب نيست مگر با امام».
و مجموعه ديگري هم نماز عيدين را به صورت «فرادا» جايز دانسته است. از جمع اين دو دسته روايات معلوم مي‌شود كه نماز عيد فطر و قربان در زمان امام معصوم(ع) واجب و در زمان غيبت امام معصوم مستحب است.

پرسش: دين و قران جديد حضرت مهدی (عج) چيست ؟

پاسخ: با مراجعه به مصادر حديثي روشن ميشود تعبير دين جديد و قرآن جديد در روايات وجود ندارد بلکه تعبيراتي مشاهده ميشود که ممکن است از مجموعه آنها چنين استنباط شود که حضرت دين جديد ميآورد. تعبيراتي مانند “سلطان جديد، امر جديد، قضا جديد، سنة جديدة” البته در برخي احاديث تعبير “کتاب جديد” مطرح شده است. در اين زمينه علما و انديشمندان بزرگوار ما مباحثي مطرح کرده اند که به پاره اي از آنها اشاره ميشود:
الف. مطابق برخي روايات، بخشي از احکام به جهت نبودن شرايط آنها توسط معصومين بيان نشده است و فقط علم آنها نزد اهل بيت(ع) باقي مانده است که در عصر ظهور بيان ميشود.
ب. بخشي از احکام به جهت دور شدن مردم از حقايق دين، مهجور و فراموش ميشود که در عصر ظهور زنده و احيا ميشود.
ج. به علت برخي موانع، برخي از احکام به درستي اجرا نميشود. عصر ظهور دوران اجراي کامل و صحيح احکام است.
د. در عصر ظهور به علت بالا رفتن سطح فکر و آمادگي و قابليت بيشتر معارف ديني، حقايق و معرفتهاي ديني به صورت گسترده در اختيار مردم قرار ميگيرد.
هـ. اسلوب و روشي که امام مهدي(ع) در حکومت داري از آن استفاده ميکند با روشهاي رايج و شناخته شده در نزد مردم متفاوت است.
و. در طول تاريخ، به علت آن که امامت و مديريت معصوم پذيرفته نشد و نا اهلان اختيار حکومت و برطرف کردن نيازهاي فکري و ديني را به عهده گرفتند که نتيجه آن نيز غيبت امام معصوم(ع) را رقم زد، بدعتها و انحرافاتي در دين به وجود آمد که در پارهاي از موارد از مسلمات و ضروريات دين شمرده شد. تلاش فقهاي شيعه به علت مظلوميت و اقليت آنان ره به جايي نبرد. در عصر ظهور بدعتها از بين ميرود.
مجموعه عوامل ياد شده باعث ميشود که دين در عصر ظهور براي مردم به صورت جديد به تصوير در آيد نه اين که دين جديد و قرآن جديد بيايد. امام مهدي(ع) جانشين خاتم الانبيا است. خاتميت پيامبر و دين اسلام از ضروريات تفکر اسلامي است که در جاي خود اثبات شده است.
ناگفته نماند که در زمان ظهور قرآن منسوب به امام علي(ع) نيز ممکن است در اختيار مردم قرار گيرد. اين قرآن از لحاظ متن و محتوا تفاوتي با قرآن فعلي ندارد بلکه شامل تفاسير و شأن نزول و برخي نکات ديگر است که استفاده صحيح از قرآن را ميسر ميکند. ممکن است منظور از کتاب جديد، قرآني باشد که منسوب به امام علي(ع) است.

پرسش: زبان تکلم حضرت چيست ؟

پاسخ: در روايات در اين زمينه مطلبي ذکر نشده است ولي چون زبان اصلي ايشان عربي است و زبان عربي نيز زبان اسلام است. بنابراين همچون پيامبر(ص) و ائمه(ع) به زبان عربي صحبت ميکنند. هر چند به زبانهاي ديگر نيز ميتوانند صحبت کنند. همان گونه که اين مسئله اتفاق افتاده است و حضرت با افراد مختلف به زبان خودشان صحبت کردهاند. در تاريخ ساير امامان نيز اين مطلب آمده است.

پرسش: جايگاه ارزش ها و شعائر ديني همچون نماز مسجد قرآن پس از ظهور چگونه خواهد بود؟

پاسخ: در آن روزگار طلايي، قرآن و نماز و مسجد جايگاه حقيقي خود را پيدا مي‌كنند. تعليم قرآن تبديل به يك فرهنگ عمومي مي‌شود. امام علي(ع) در روايتي فرموده است: گويا شيعيان خود را مي‌بينم كه در مسجد كوفه، خيمه‌ها زده و قرآن را بدان گونه كه نازل شده به مردم مي‌آموزند.(بحار الانوار، ج 52، ص 364). به اين صورت است كه مسجد مكان تعليم و تربيت ديني مي‌شود و نماز ـ كه اصلي‌ترين نوع عبادت است ـ خالصانه انجام مي‌شود. خداوند در تبيين آن روزگار مي‌فر مايد:” يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً” ؛ “عبادت مي‌كنند مرا و نسبت به من چيزي را شريك قايل نمي‌شوند". در آن دوران زينت‌ها و بناهاي اضافي مسجد از بين مي‌رود تا اين مكان به درستي محل مناجات و عبادت باشد.