پرسش: آيا امام مهدي همسر و فرزندن دارند؟

پاسخ: دليل معتبري بر ازدواج و يا عدم ازدواج حضرت مهدي(عج) نداريم. چون امام در غيبت به سر مي‌برد و اين دوره، ويژگي‌هاي خاص خود را مي‌طلبد. لذا ممكن است آن حضرت تا قبل از ظهور، ازدواج نكند و امكان دارد ازدواج كرده باشد. بنابراين اطلاع درست و كاملي از مسأله ازدواج و فرزند داشتن ايشان نداريم.

پرسش: آيا امام زمان (ع) در حال حاضر نماز را به جماعت مي خوا نند ؟ در کجا ؟ و چه کساني با او به نماز مي ايستند ؟

پاسخ: چون امام عصر(ع) در پرده غيبت قرار دارد، لذا اطلاعات ما از زندگي ايشان بسيار محدود و كلي است و درباره جزئيات نمي‌توان سخني گفت. بنابراين ما به صورت كلي مي‌دانيم با توجه به اين كه نماز جماعت ارزش فراواني داشته و مورد تأكيد دين مقدس اسلام است، و امام عصر(ع) نيز عنايت ويژه‌اي به دستورات دين دارند، لذا در صورت وجود شرايط براي آقامه نماز به صورت جماعت حضرت، مهدي(ع) نماز را به صورت جماعت برگزار مي‌كند.

پرسش: آیا در زمان غیبت ، کسی با امام زمان (عج) ارتباط دارد ؟

پاسخ: نكته اول: حضرت مهدي(ع) داراي دو غيبت هستند:
1. غيبت صغرا 2. غيبت كبرا؛
در زمان غيبت صغرا كه حضرت از چشم مردم پنهان بود نواب اربعه، واسطه بين امام و مردم بودند و سؤالات و مشكلاتشان توسط اين نواب به حضرت گزارش مي‌شد و حضرت جواب مي‌دادند.
با پايان يافتن غيبت صغرا، ارتباط مردم توسط نواب با حضرت قطع شد و غيبت كبراي حضرت شروع شد. خصوصيت اين دوران اين است كه كسي نمي‌تواند ادعا كند كه من نائب خاص حضرت هستم و با حضرت ارتباط دارم، چون هر كس چنين ادعا كند، به فرموده خود حضرت دروغگو مي‌باشد. «الا فمن ادعي المشاهده قبل خروج السفياني و … فهو كذاب مفتري».
نكته دوم: در طول غيبت كبرا انسان‌هاي صالح و بزرگي از علماء و مردم با تقوا. توفيق زيارت آن حضرت نصيبشان شده است. گرچه در اكثر اين تشرفات، در لحظه تشرف، حضرت را نشناخته‌اند. و بعد از رفتن حضرت متوجه شده‌اند كه چه توفيق بزرگي نصيبشان گشته بود و يوسف زهرا(س) را نشناختند.
نكته سوم: در زمان غيبت محل زندگي و استقرار حضرت بر ما پوشيده است و اصولا راه از طرف ما براي رسيدن خدمت حضرت بسته است. اين حضرت هستند كه اگر كسي را لايق بدانند، يا به مصلحت شخص باشد توفيق تشرف به محضرشان را عنايت مي‌كنند.
نكته چهارم: ما براي رسيدن به خدمت حضرت وظيفه و تكليفي نداريم كه حتماً لازم باشد عملي را مدتها انجام دهيم تا حضرت را ببينم. آنچه وظيفه ماست اين است كه تكاليف شرعي والهي خود را انجام دهيم. طوري باشيم كه رفتار و كردار ما مورد پسند و رضايت حضرت قرار بگيرد. و خود را براي ياري حضرت و ظهور حضرت آماده كنيم. و كسي كه قبلا خود را آماده نكرده باشد نمي‌تواند آنروز جزء ياران حضرت باشد.
نكته پنجم: تشرف خدمت حضرت صاحب الزمان(ع) هم در بيداري امكان دارد و هم در عالم خواب و رؤيا.
روح انسان اگر نورانيتي پيدا كند و طهارت معنوي و باطني تحصيل كند، امكان ديدار نيز فراهم مي‌شود. اگر روح يك انسان روح كسي باشد كه تشنه ديدار حضرت باشد، و در عمل هم صداقت داشته باشد، اين شخص امكان دارد كه در بيداري و يا عالم رؤيا به خدمت حضرت برسد و از ناحيه حضرت به او توجهي بشود.
نتيجه:
1. در غيبت كبرا دليلي بر امكان ارتباط دائمي با حضرت نداريم.(نيابت خاصه، مخصوص زمان غيبت صغرا بوده)؛
2. امكان تشرف به محضر نوراني حضرت وجود دارد؛
3. راه از طرف ما براي رسيدن به محضر حضرت بسته است ولي حضرت اگر صلاح بداند جمال خود را به كسي نشان مي‌دهند؛
4. ما براي ديدن حضرت و اينكه حتما حضرت را ببينم وظيفه‌اي نداريم؛
5. ديدار حضرت هم در بيداري امكان دارد و هم در عالم رؤيا.

پرسش: پاک و قابل اعتماد بودن نايب امام و ولي فقيه (آيت الله خامنه اي ) چگونه قابل تببين است؟

پاسخ: ما بايد بدانيم كه امام زمان(عج) شيعيان را دوست دارد و جامعه شيعه را رها نكرده است؛ چنان‌كه خود او مي‌فرمايد:"ما از احوال شما آگاهيم و در مراعات احوال شما كوتاهي نمي‌كنيم". بنابر اين آيا ممكن است آن بزرگوار نايب عام خود را ـ كه سرپرستي شيعيان را بر عهده دارد ـ به حال خود رها كند و او را مورد عنايت ويژه قرار ندهد؟ آيا ممكن است سرپرستي مردم را در دست كسي قرار دهد كه صلاحيت نداشته باشد؟
به علاوه آنان كه تا حدي با زندگي رهبر انقلاب آشنا هستند، در خاطرات خود نكات زيبايي از زندگي معنوي ايشان مي‌گويند كه در برخي روزنامه‌ها و كتاب‌ها آمده است(از جمله كتاب چند جلدي كرامات علما).

پرسش: چرا مي گوييم مراجع تقليد نائبان امام زمان (ع) مي باشند ؟

پاسخ: مراد از نايب امام(ع) كسي است كه در زمان غيبت آن وجود مقدس، از طرف ايشان سرپرستي جامعه‌ شيعه را بر عهده دارد. نايبان به دو گروه تقسيم مي‌شوند:
1. نايب خاص: فردي است كه به طور مشخص و معين از طرف امام معرفي مي‌شود. نايبان خاص، چهار نفر بودند كه از سال شروع غيبت(سال 260 هـ .ق) به مدت هفتاد سال(تا سال 329 هـ . ق) نيابت حضرت را بر عهده داشتند. نام آنان، چنين است: عثمان بن سعيد عمري، محمد بن عثمان بن سعيد عمري، حسين بن روح نوبخي و علي بن محمد سمري.
2. نايب عام: فردي است كه به طور مشخص و معين؛ از طرف امام معرفي نشده است. بلكه داراي صفات و ويژگي‌هايي است كه يك نايب بايد داشته باشد(اين ويژگي‌ها، علاوه بر اينكه عقل بدان‌ها اشاره دارد، در روايات نيز به آنها اشاره شده است) و اين شخص، به نيابت از امام زمان(ع) سرپرستي جامعه شيعه را بر عهده دارد؛ ولي چون به صورت مشخص و به نام از طرف امام معرفي نشده نايب عام ناميده مي‌شود.
اكنون بايد روشن شود كه كدام گروه از افراد جامعه شيعه مصداق نايب عام هستند و وظيفه سرپرستي بر دوش آنان گذاشته شده است؟
از ديدگاه عقل تنها فقها و مجتهدان جامع شرايط، مي‌توانند رهبري و سرپرستي جامعه را عهده‌دار باشند؛ چرا كه جامعه اسلامي بايد بر اساس دستور‌هاي دين اداره شود و لذا زمامدار بايد مسلماني باشد كه نسبت به مباني و احكام دين، آگاه باشد تا بتواند طبق مقررات اسلامي، جامعه را راهبري كند و اين فرد، كسي جز فقيه و مجتهد توانمند در تدبير جامعه نيست. با رجوع به روايات نيز به روشني به دست مي‌آيد كه رهبري و اداره جامعه و نيابت حضرت مهدي(ع) فقط شايسته مجتهد جامع شرايط است و چنين فردي از طرف آن بزرگوار، سكان جامعه را بايد در دست بگيرد. در اينجا به برخي از روايات، اشاره شود:
اسحاق بن يعقوب مي‌گويد: از محمد بن عثمان عَمري(دومين نايب خاص) خواستم نامه‌اي را كه مشتمل بر مسائلي بود، خدمت حضرت برساند و پاسخ آنها را دريافت كند. توقيع و نامه‌اي از وجود مقدس صادر شد و حضرت پاسخ‌هايي را مرقوم فرمود كه از جمله آن‌ها اين سخن است «و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فيها الي رواة حديثنا فانهم حجتي عليكم و انا حجة الله عليهم؛ در حوادث و رويداد‌هايي كه واقع مي‌شود به راويان احاديث ما (علما و كارشناسان دين) رجوع كنيد، پس به درستي كه آنان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنانم (تا ديگر عذري براي كسي باقي نماند». (كمال الدين، ج 2، ب45، ح4، وسايل الشيعه، ج17، ب 11، ص 140، ح9).
روشن است كه مراد از حوادث واقعه، پيشامدها و رخداد‌هايي است كه بر جامعه وارد مي‌شود و بايد به صورت صحيح و طبق نظر دين، از آنها گذر كرد و مصلحت جامعه را در سايه دين درباره آنها مد نظر قرار داد. در اين توقيع شريف، حضرت مهدي(ع) امر به مراجعه به راويان و دين شناسان كرده است و آنان را از طرف خود، حجت بر مردم و خليفه خويش معرفي مي‌كند.
در «مقبوله» عمربن حنظله نيز از وجود مقدس امام صادق(ع) در رابطه با وظيفه شيعه در برابر مشكلات و منازعات و مرجع صالح براي رسيدگي به امور چنين نقل شده است: «ينظران من كان منكم ممن قد روي حديثنا و نظر في حلالنا و حرامنا، و عرف احكامنا، فليرضوا به حكما، فاني قد جعلته عليكم حاكما، فاذا حكم بحكمنا فلم يقبل منه، فانما استخف بحكم الله و علينا رد و الراد علينا الراد علي الله و هو علي حدالشرك بالله» ؛ «بايد نگاه كنند كساني كه از شمايند(شيعيان) به كسي كه حديث ما را روايت مي‌كند و در حلال و حرام ما تأمل و دقت مي‌كند و احكام ما را مي‌شناسد؛ پس به حكم او بايد راضي باشند. پس من او را بر شما حاكم قرار دادم، پس اگر او به حكم ما حكم دارد و از او پذيرفته نشد، همانا به حكم خدا استخفاف ورزيده است و ما را رد كرده است و كسي كه ما را رد كند، خدا را رد كرده و اين، در حد شرك به خدا است».(وسايل الشيعه، ج27، ب11، ص136، ح1).
مراد از شخص آگاه به حلال و حرام، همان فقيه است كه با تامل در روايات، با احكام اسلامي و دستور‌هاي دين آشنا مي‌شود. امام صادق(ع) چنين فردي را شايسته دانسته و مردم را به رجوع به او و پذيرش حكم او ملزم كرده و او را حاكم قرار داده است.
وجود مقدس امام علي(ع) از زبان پيامبر اسلام(ص) نقل مي‌كند: «اللهم ارحم خلفايي ـ ثلاثا ـ قيل يا رسول الله! و من خلفائك؟ قال: الذين يأتون بعدي يروون حديثي و سنتي»؛«خدايا! خلفاي مرا رحمت كن، [اين جمله را حضرت سه بار گفت] گفته شده اي رسول خدا خلفاي شما چه كساني‌اند؟ فرمود: كساني كه بعد از من مي‌آيند و حديث و سنت مرا نقل مي‌كنند».
معناي خليفه، معنايي كاملا روشن دارد كه همان جانشين پيامبر و فردي است كه بعد از ايشان در جايگاه آن بزرگوار قرار مي‌گيرد و عهده‌دار اموري مي‌شود كه ايشان بر عهده داشت كه همان رهبري و سرپرستي جامعه است.
نكته مهم و قابل دقت در روايت، اين است كه حضرت به مهم‌ترين ويژگي جانشين اشاره دارد كه راوي حديث و سنت آشنا به دستور‌هاي دين بودن است. بنابراين، طبق اين روايات، فقيه و اسلام شناس نايب امام خواهد بود.

پرسش: شمايل حضرت از نظر جسمي و روحي ؟

پاسخ: الف. از روايات مي‌توان استفاده كرد كه حضرت در قيافه مردي چهل ساله ظهور مي‌كنند. آن بزرگوار داراي چهره‌اي گندمگون ، پيشاني بلند، ابرواني كشيده، چشماني درشت وسياه، دندان‌‌هاي براق و گشاده است. در گونه راست ايشان خالي مشكين قرار دارد و اندام آن بزرگوار ميانه است.
ب. بعضى از ويژگى‏هاى آن وجود شريف كه در سخنان معصومين عليهم السلام بيان گرديده، از اين قرار است:
او اهل عبادت و شب زنده دارى، زهد و ساده زيستى، صبر و بردبارى، عدالت و نيكوكارى است. آن حضرت سرآمد همگان در علم و دانش و وجود نازنينش چشمه‏سار بركت و پاكى است. او اهل قيام و جهاد، رهبر جهانى، انقلابىِ بزرگ، منجى نهايى و مصلح موعود بشريّت است. آن وجود نورانى از تبار رسول خداصلى الله وعليه وآله وسلم و از اولاد فاطمه زهراعليهاالسلام و نهمين فرزند از نسل سيدالشهداءعليه‏السلام است كه به هنگام ظهور بر كعبه تكيه زند و پرچم پيامبر را در دست گيرد و با قيام خود دين خدا را زنده و احكام خداوند را در سراسر گيتى جارى كند و جهان را پر از مهربانى و داد گرداند پس از آن كه پر از جور و بيداد شده باشد.( منتخب الاثر، فصل دوم، از ص 239 تا 383).

پرسش: چگونگي زيستن امام مهدي در دوران غيبت را بيان فرماييد. شمائل امام زمان در زمان ظهور چگونه خواهد بود؟

پاسخ: اين سؤال چند بخش دارد:
الف. حضرت در ميان مردم رفت و آمد و از اوضاع آنان خبر دارد و به آنان كمك مي‌كند. البته چون ايشان در پس پرده غيبت هستند(يعني به صورت عادي، شناخته نمي‌شوند). ممكن است مردم ايشان را ببينند ولي او را نشناسند. پس حضرت در ميان مردم است؛ ولي به صورت ناشنانس .
ب. از برخي روايات استفاده مي‌شود كه افرادي بسيار محدود و خاص در خدمت حضرت مي‌باشند و آن بزرگوار را همراهي مي‌كنند. البته از جزئيات اين مسأله آگاهي نداريم.
ج. از روايات مي‌توان استفاده كرد كه حضرت در قيافه مردي چهل ساله ظهور مي‌كنند. آن بزرگوار داراي چهره‌اي گندمگون ، پيشاني بلند، ابرواني كشيده، چشماني درشت وسياه، دندان‌‌هاي براق و گشاده است. در گونه راست ايشان خالي مشكين قرار دارد و اندام آن بزرگوار ميانه است.

پرسش: آيا امام مهدي وجوود جسماني دارند يا نوراني؟

پاسخ: حضرت وجود جسماني دارند. البته طبق برخي روايات و معارف اسلامي پيشوايان غير از اين بدن جسماني داراي حقايق نوراني هستند. در روايتي از پيامر اكرم(ص) آمده است:"اول چيزي كه خداوند خلق كرد، نور من بود” (بحار الانوار، ج1، ص97)
و نيز فرمود: “اي سلمان! اوصياي من را مي‌شناسي و آن دوازده نفري كه خداوند براي امامت بعد از من انتخاب كرده است؟ گفتم: خدا و رسولش داناترند، فرمود: اي سلمان! خداوند مرا از نور خود خلق كرد و مرا خواند، پس اطاعت كردم. و خلق كرد از نور من علي را پس خواند او را و او اطاعت كرد. و خلق كرد از نور من و علي، نور فاطمه را پس خواند او را و او اطاعت كرد. و خلق كرد از نور من و علي و فاطمه، حسن و حسين را، پس آن دو را خواند و آن دو اطاعت كردند. پس نام گزارد ما را به پنج اسم از اسامي خود: خدا محمود است و من “محمد” خدا عالي است و اين “علي” خدا فاطر است و اين “فاطمه” خدا داراي “احسان” است و اين حسن و خدا “محسن” است و اين حسين. سپس خلق كرد خدا از ما از صلب حسين(نور حسين) نه امام را،چ پس خواند آنان را و آنان اطاعت كردند".(بحار الانوار، ج15، ص9).
البته اين حرف بدين معني نيست كه آنها بدن مادي نداشتند؛ بلكه وقتي خداوند اراده كرد كه در دنيا زندگي كنند، آنان را در صلب حضرت آدم(ع) قرار داد تا اينكه در زمان خاص با بدن مادي به دنيا آيند(بحار الانوار، ج15، ص7). ما با توجه به ادله عقلي و نقلي فراوان، معتقد هستيم حضرت مهدي(عج) در سال 255 هـ.ق به دنيا آمدو بنابراين داراي وجود جسماني است. دليل‌هاي فراواني مانند داستان ولادت و مادر ايشان، غيبت و چگونگي آن، وجود حجت در هر زما در زمين و … در اين زمينه وجود دارد.