انتخاب همسر و تشکیل خانواده یکی از حساسترین مراحل زندگی ماست، مقطعی که اگر به اندازه کافی برای آن وقت نگذاریم با چالش های متعددی در آینده روبه رو خواهیم شد.
این امر بر کسی پوشیده نیست که همسر خوب یکی از بزرگترین نعمت های خداوند متعال است که باعث آرامش و سعادت ما می شود.
در همین زمینه پیامبر خدا صلی الله علیه وآله می فرمایند: «مِن سَعادَةِ المرءِ الزُّوجَةُ الصالحة؛(1) از سعادت مرد، داشتن همسر صالح است.»
از آنجا که انسان هر چه بیش تر نسبت به همسر شایستة خویش شناخت و معرفت داشته باشد رضایتش از وی بیش تر می شود، نیاز داریم که ویژگی ها و صفات یک همسر خوب و شایسته، در فصلی مستقل مورد بحث و کاوش قرار گیرد.
1. ایمان و تدین
قال رسول الله صلی الله علیه وآله: «مَن تَزَوَّجَ اِمرَأَةً لا یَتَزوَّجَها اِلّا لِجَمالِها لَم یَرَ فیها ما یُحِبُّ وَ مَن تَزَوَّجَها لِمالِها لا یَتَزِوَّجَها اِلّا لَهُ وَ کَلَهُ اللهُ اِلیهِ، فَعَلَیکُم بذاتِ الدّین(2)؛ هر که با زنی به خاطر زیباییش ازدواج کند دلخواه را در او نبیند و هر که با زنی به خاطر مال و ثروتش ازدواج کند خداوند او را به همان مال و ثروت واگذارد پس بر شما باد به ازدواج با زنان متدین».
وقتی به این حدیث نورانی دقت می کنیم گیر بسیاری از زندگی های از هم پاشیده این روزها را می بینیم ، بعضی از جوانان برای مال و ثروت طرف مقابل ازدواج میکنند و بعد از گذشت چند صباحی می بینند این زندگی خیلی جدی تر از این حرف هاست و تاب تحمل همدیگر را ندارند و و جدا می شوند ، اما کسی که دیانت و معنویت را اساس انتخاب خود قرار می دهد هر روز بیش از پیش احساس خوشبختی می کند البته به شرطی که ایمان ها واقعی باشد و فقط برای ظاهر سازی نباشد که آن هم خود ماجرایی دیگر است .
2. اصالت و فرهنگ خانوادگی
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: «إیَّاکُمْ وَ خَضْرَاءَ الدِّمَنِ؛(3) از سبزه هایی که در زباله دانی می رویند، بپرهیزید.» سوال شد یا رسول الله! خضراء الدمن چه کسی است؟ فرمودند: «زن خوش سیمایی که در خاندان و خانواده ای پست، تولد یافته باشد.»
با توجه به این رهنمود رسول گرامی اسلام، همسر انسان باید در خانواده ای با اصالت و با فرهنگ رشد کرده باشد تا فطرت پاک و خدادادیش دچار تغییرات محیطی و رذائل حاکم بر چنین خانواده هایی نشود. البته پیداست که مراد از خانواده پست، خانواده ای است که از مزایای انسانی مانند عقل، فهم، ادب، اندیشه، جوانمردی و دین داری بی بهره باشند؛ نه از مال و ثروت.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: هر که با زنی به خاطر زیباییش ازدواج کند دلخواه را در او نبیند و هر که با زنی به خاطر مال و ثروتش ازدواج کند خداوند او را به همان مال و ثروت واگذارد پس بر شما باد به ازدواج با زنان متدین»
نبی مکرم اسلام صلی الله علیه وآله در حدیثی می فرمایند: «تَزَوَّجُوا فِی الحجزِ الصّالِحِ، فَإِنَّ العِرقَ دَسّاسٌ(4؛ با خانواده خوب و شایسته وصلت کنید زیرا خون اثر دارد (اخلاق پدران به فرزندان منتقل می شود.).» این روایت به قدری گویا و روشن است که نیازی به هیچ گونه توضیح ندارد.
3. کم خرج و کم مهریه
از جمله صفات پسندیده همسر صالحه و شایسته انسان، کم خرج بودن و رعایت اقتصاد در هر شرایطی از زندگی است. این تعادل در اقتصاد می تواند در جاهای مختلفی خود را نشان دهد. کسی که به مشقت افتادن همسر خود را نمی خواهد، همسری با خیر و برکت است. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: «مِن بَرَکَةِ الْمَرْأَةِ خِفَّةُ مّئُونَتِها؛(5) از برکت زن کم خرج بودن او است.» البته این موضوع به صورت عملی نیز به اثبات رسیده است که به هر اندازه چشم و هم چشمیها و ولخرجی ها کم تر باشد، صمیمیت و خوشبختی یک خانواده هم بیش تر است.
این موضوع، می تواند مصداق های مختلفی را در بر گیرد که از آن جمله، در میزان مهریه قابل بررسی است. اگر مهریه همسر، مناسب با شأن و منزلت واقعی وی باشد می تواند نقش فزاینده ای در میزان مناسبات زوجین ایفا کند همچنان که نبی مکرم اسلام صلی الله علیه وآله فرموده اند: «اَفضَلُ نِساءِ اُمَّتی اَصَبَحُهنَّ وَجهاً وَ اَقَلَّهُنَّ مَهراً؛(6) بهترین زنان امت من، خوبروترین و کم مهریه ترین آنها است» یا در نقطه مقابل آن امام صادق علیه السلام می فرمایند: «اَمّا شُوْمُ المَرْأةِ فَکَثْرَةُ مَهْرِها(9)؛ شومی و ناخجستگی زن، زیاد بودن مهریه اش است.»

پی نوشت ها:
1) اصول کافی، شیخ کلینی، چاپ 8 جلدی، دار الکتب الاسلامیة، ج 5، ص 337، ح 4
2) التهذیب، شیخ طوسی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ج 7،ص 399، ح 1
3) من لا یحضر الفقیه، شیخ صدوق، قم، 1403 هـ . ق، جامعه مدرسین، ج 3، ص 391، ح 4377
4) مکارم الاخلاق، حسین بن طبرسی، شریف، قم، رضی، ص 197.
5) کافی، ج 5 ، ص 564، ح 37