تربيت جامعه مهدي ياور
در جوامع كنوني ما، زنان نيمي از جمعيّت جامعه را تشكيل مي‌دهند و به طور مستقيم بر نيم ديگر آن، تأثير‌گذار هستند. زن مهدي ياور اگر بتواند، خود و خانواده‌ي خود را طبق آنچه گفته شد، در مسير زمينه سازان ظهور امام عصر(ع)، تربيت نمايد؛ به طور مستقيم جامعه‌ي خود را براي ياري امام زمان(ع)، هدايت و تربيت كرده است. امّا با توجه به دشمنان بي‌شمار حضرت حجّت(ع) و برنامه‌ها و دام‌هاي آن‌ها جهت انحراف شيعيان از مسير صحيح مهدويت، لازم است زن منتظر از نظر اجتماعي و تربيت جامعه در چند خصوص ديگر نيز تلاش كند تا به كمك مهدي ياوران ديگر بتواند، جامعه‌ي خود را آماده‌ي ظهور حضرت مهدي(ع) نمايد.
يكي از مهمترين مواردي كه در تربيت جامعه‌ي مهدي‌ياور بايد به آن توجّه داشت؛ دشمن شناسي و مبارزه با دشمنان حضرت مهدي(ع) است. چه بسا افرادي كه مي‌خواهند خوب باشند، منتظر واقعي باشند و يار دلبسته‌ي حضرت مهدي(عج) باشند ولي عدم تاب در مقابل هجوم باطل، آنان را از پاي درآورده و به جاي تسليم در مقابل ولي خدا، تسليم در برابر دشمن خدا مي‌شوند. معرفت خدا و اعتقاد به توحيد، وقتي به كمال مطلوب مي‌رسد كه بساط باطل جمع شود. چرا كه اگر بهترين و خوشبوترين عطر در كنار لجن‌زار استشمام شود، بوي لجن، طراوت و خوشبويي عطر را مي‌گيرد … . مهمترين ياران باطل كه دشمنان زن منتظر را تشكيل مي‌دهند؛ شياطين و دستياران او و نفس خود انسان است. … براساس روايات رسيده، شيطان از لحظه‌‌ي سرپيچي در مقابل فرمان خدا تا روز قيام حضرت مهدي(ع)، زمين را عرصه‌ي تاخت و تاز خود مي‌نمايد؛ لذا هميشه شيطان و شيطان صفتان، يكي از موانع جدّي در برابر ظهور بوده‌اند.[1]
از آن‌جايي كه ظهور مبارك امام عصر(ع)، ناقوس مرگ ابليس و انهدام سپاه او را به صدا در خواهدآورد، طبيعي است كه شيطان و لشكريان او تمام تلاش و توان خويش را براي به تعويق انداختن وقت ظهور و بازداشتن مردم از توجّه به امام عصر(ع) به كار گيرند … . بدون اغراق مي‌توان جاهليت مدرن را در دوران آخرالزمان، اوج موفقيت شيطان دانست. آن جا كه شيطان توانست نيروهاي خود را چنان سامان دهي كند كه انسان در نهايت طغيان‌گري، خود را به جاي خدا نشانده و بي‌نيازي خويش را از هر پروردگاري اعلام نمايد. اين سركشي و جهالت چنان قدرتي يافته كه حتي عدّه‌اي به صورت علني به پرستش شيطان اقدام مي‌كنند. چنين طغيان علني و صريح با چنين وسعت و دامنه‌اي را به سختي بتوان در عصر تاريخي ديگري يافت نمود. [2]
در سال‌هاي آغازين قرن بيستم، برخي از عناصر فاسدالاخلاق با اتكا به گرايش‌ها و نظريات توراتي و پروتستاني، به طورمخفيانه، جريان شيطان‌پرستي را با ويژگي‌هايي چون: گناه‌گرايي، قتل، تجاوزات جنسي، نابودكردن اصول اخلاقي، بي‌توجّهي به مسائل توحيدي و … پايه‌گذاري كردند[3]. متأسفانه نمادهاي اين مفسدان في‌الارض، بين جوانان جامعه‌ي ما، ترويج مي‌یابد و با موسيقي‌هاي تند و جذّاب، غافلان را به سمت پوچ‌گرايي و خرافي‌گري، سوق مي‌دهد. از نمادهاي معروف آنان: ستاره‌صبح يا پنتاگوم، عدد 666 به عنوان شماره تماس تلفن شيطان، صليب وارونه، چشمي كه در حال نگاه كردن به همه‌جاست، سر بُز[4] … مي‌باشد كه گاهي افراد نا آگاه از آن استفاده مي‌كنند بدون آنكه از فلسفه‌‌ي وجود آن خبر داشته باشند.
از ديگر دشمنان مهدويت، سردمداران كفر و استعمار‌گران قدرتمند جهان هستند. «اگر در عصر حاضر مي‌بينيم كه فرهنگ غربي با استفاده از سيطره‌ي تبليغاتي خود، تمام اهتمام و عزم خويش را جهت تحريف فرهنگ مهدويت به كار گرفته و سعي مي‌كند با ارائه شخصيتي خشن و وحشتناك از امام زمان(ع)، اذهان مردم جهان را نسبت به آن وجود سراسر خير و رحمت، مخدوش نمايد، به خاطر وحشتي است كه از برپايي حكومت عدل الهي آن حضرت دارد. آنان به خوبي مي‌دانندكه ظهور حضرت مهدي(ع) و برپايي حكومت عدل و حقّ، به معني خاتمه‌ي حكومت استكباري و شيطاني آن‌هاست و بدين جهت با بهره‌گيري از تمامي امكانات، سعي در جلوگيري از ظهور آن منجي دارند. برائت از فرهنگ غرب، به عنوان مظهر و نماد نفوذ شيطان و مانع شدن براي ورود اين فرهنگ در مرز و بوم ما، يكي از رسالت‌هاي جدّي بانوان منتظر است. آنان با مرزباني از مرزهاي اعتقادي و فرهنگي خانه‌هايشان به عنوان مدير خانه، مي‌توانند بهترين گام را در مقابله با شيطان بردارند[5]»
از آن‌جا كه مسأله‌‌ي مهدي (ع) موعود و قيام و انقلاب جهاني او و اين كه پس از ظهور جهان را كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد مي‌كند، به طور مكرر از زبان پيامبر(ص) و حضرت علي(ع) و همه امامان ذكر شده و از امور قطعي انكار ناپذير است؛ از همان قرن اوّل، سوء استفاده از اين نام و ادّعاي دروغين مهدويت آغاز شد. يعني عدّه‌اي خود را همان مهدي موعود دانسته و يا جمعيتي به مهدي موعود بودن شخصي، اعتماد پيدا كردند؛ با اينكه آن شخص چنين ادعايي را نداشت بلكه آن را انكار مي‌كرد … . كیسانيّه، نخستين گروهي هستند كه در قرن اول هجري، پس از شهادت امام حسين(ع) به محمّد حنفيّه يكي از پسران حضرت علي(ع) گرويدند و او را مهدي موعود مي‌خواندند؛ حتّي پس از مرگ او قائل شدند كه او زنده است و در كوه رضوي بين دو شير قرار گرفته است … در قرن 19 و 20 ميلادي، استعمار پير، انگلستان و روسيه‌ي تزار، دست به دست هم دادند و به مهدي‌سازي پرداختند كه محصول آن، بابيّت و بهانيت در ايران بود.[6]
از سوي ديگر، «دشمنان فرهنگ مهدويت، براي دستيابي به اهداف شوم خود، با گسترش انديشه‌هاي خرافي و جريانات انحرافي، سعي در تخريب فرهنگ مهدويت دارند. بالأخص اينكه اينگونه جريانات، غالباً در محافل خانم‌ها جايگاه مناسب‌تري براي رشد و توسعه دارند و دشمن از اين بستر براي گسترش انديشه‌هاي خرافي به خوبي بهره‌ می جويد. از اين رو يكي از رسالت‌هاي اساسي زنان منتظر، مقابله با اين گونه جريانات از روي بصيرت و آگاهي است و بايد همچون سربازي جان بركف از نظام‌ اعتقادي فرهنگ مهدوي دفاع نمايند و عرصه را براي تاخت و تاز دشمنان فرهنگ مهدويت با درايت و بينش خود، تنگ نمايند.[7]». زن مهدي‌ياور بايد با كسب اعتقاد و شناخت عميق نسبت به مسائل فرهنگ مهدويت، هرجا با خرافه‌پرستي و ادعاهاي دروغين و ساختگي مواجه شد، به مبارزه و مقابله با آن بپردازد.
مدّعيان دروغين مهدويت، در چند خصلت و ادّعا، مشترك هستند كه زن مهدي‌ياور مي‌تواند با توجه به اين وجوه مشترك ، آن‌ها را تشخيص دهد و به افشاي صورت نازيباي باطني آن‌ها بپردازد. وجوه مشترك مدعيان دروغين عبارت است از: 1- ادعاي مشاهده يا ارتباط با ائمه اطهار(ع) 2- ادعاي ارتباط با عوالم غيب و ملكوت 3- ادعاي مهدويت و تعيين تاريخ ظهور 4- ادعاي پيامبري و نبوت 5- ادعاي داشتن شعور كيهاني، علوم باطني و انرژي عوالم هستي 6- ادعاي رفع حاجات و مشكلات ديگران با دادن انواع طلسم 7- ادعاي داشتن موكّل، همزاد، جن و … 8- ادعاي خواندن درون ديگران از طريق طالع‌بيني9- ادعاي پيشگويي وآينده‌نگري رويدادهاي طبيعي مانند زلزله10- ادعاي داشتن مقام آسماني[8]
دوّمين گام مهمي كه زن مهدي ياور بايد در جهت تربيت جامعه‌ي مهدوي، پس از دشمن‌شناسي بردارد، بصيرت افزايي عمومي از راه‌‌هاي مختلف است. زن مهدي‌ياور اگر داراي موقعيت اجتماعي است بايد از اين فرصت استفاده كرده و به آگاهي بخشي و بصيرت افزايي بپردازد و اگر در خانواده نقش اساسي دارد بايد در همان سطح خانواده‌ي خود، اعضاي خانواده را به عنوان عضوهايي از جامعه، بصيرت ببخشد تا جامعه‌اش در برابر فتنه‌هاي آخرالزمان نشكند و منحرف نشود.
مناسب است در مقام بصيرت‌افزايي نگاهي به تاريخ عاشورا و نقش پررنگ زنان در اين واقعه مهم و اساسي داشته باشيم. واقعه‌ي كربلا، واقعه‌اي ساده و جزيي نيست بلكه از پر آشوب‌ترين حوادث جهان است كه اثرات عاطفي، تربيتي، سياسي، نظامي و حتي اجتماعي آن تا قيام قيامت وجود خواهد داشت … اگر ما اسلام را زنده‌ي اين مبارزه و تلاش بدانيم، بايد سهمي عظيم در آن براي زنان قائل شويم … تاريخ عاشورا نشان داد كه زن هم مي‌تواند در جهت نيل به والاترين مقام انساني، همپاي مردان و شهيدان اسلام، گام بردارد و به پيش برود و براي تجديد بناي اسلام و قرآن و آيين راستين، قيام كند و مجاهدتي چشم‌گير و ثمر بخش داشته باشد … [زنان عاشورا] اگر چه زن بودند ولي در زمره‌ي قائدان و پيشوايان جهانند، از آن بابت كه توانستند؛ نهضتي را به پايان برسانند و پيام فوق‌العاده‌اي را از شهادت بزرگترين انسان‌هاي تاريخ به جهانيان ابلاغ كنند.[9]
زن مهدي ياور بايد با الگوگيري از حضرت زينب كبري(س) و ديگر زنان حماسه ساز در عاشورا كه در هر منزل به آگاهي بخشي و بصيرت افزايي مردم غافل مي‌پرداختند؛ در زمينه‌ي مهدويت به آگاه ساختن توده‌‌هاي مردم بپردازد و با آماده سازي افكار عمومي، زمينه‌ي ظهور حضرت مهدي(ع) را فراهم سازد.
از نظر تربيت جامعه، زن مهدي ياور بايد توجّه داشته باشد كه مبناي كار دولت كريمه‌ي حضرت صاحب‌الزمان(ع) جذب حداكثري و دفع حداقلي است. پس بايد تلاش خود را به كار برد تا ياران و عاشقان بيشتري را از راه‌هاي مناسب جذب كند و مراقب باشد با انجام كارهاي ناشايست يا بي‌جا، كسي را از جرگه‌ي مهدي دوستان، جدا نكند؛ چرا كه در مسير ياري امام زمان(ع)، وجود حتّي يك نفر هم ارزشمند است.

پی نوشت ها:

[1]- مريم معين الاسلام، علي غلامي، زن منتظر و منتظر پروري، صص 100و101.
[2]- همان، صص 105-101.
[3]- جامعه مدرسين حوزه قم، قبيله حيله، قم، جامعه‌ي مدرسين، 1387، ص 51.
[4] - همان، صص 60-58.
[5]- مريم معين الاسلام، علي غلامي، زن منتظر و منتظر پروري، ص 107.
[6]- جامعه مدرسين حوزه قم، قبيله حيله، قم، صص90-87.
[7] - مريم معين الاسلام، علي غلامي، زن منتظر و منتظر پروري،ص170.
[8]- جامعه مدرسين حوزه علميّه قم، قبيله حيله، صص 116و117.
[9] - علي قائمي،نقش زنان در تاريخ عاشورا، قم، انتشارات شفق، بي‌تا، صص 17-11.

زمينه سازي و جايگاه زنان
زمينه سازي و آمادگي براي ظهور حضرت مهدي (عج) در روايات بيان گر اهميت نقش مردان و زنان مومن است .
رسول خدا مي فرمايد : ((گروهي از مردم مشرق ، بيرون آمده براي ظهور حضرت مهدي (عج) زمينه سازي مي كنند ، يعني سلطنت ايشان را فراهم مي سازند )).
به گواه ديگر روايات ، ايرانيان نقش بزرگي در زمينه سازي ظهور حضرت دارند و اين روايات ، ضمن بشارت ، هشداري به وظيفه سنگين ايران اسلامي نيز مي باشد . زمينه سازان انقلاب جهاني حضرت مهدي (عج) منتظران راستيني هستند كه در انتظار حضرت حجت (عج) روزشماري مي كنندو در اين زمينه ، جنسيت معنايي ندارد ، تنها تفاوت به چگونگي كارآيي هر يك از مردان و زنان برمي گردد.
در نظام اسلامي ، زن و مرد از نظر حقيقت وجودي يكسان هستند و ملاك برتري انسان ها در تقواست .
چنان كه خداوند مي فرمايد ((گرامي ترين شما نز خدا با تقواترين شماست))
و معيار پاداش انسان ها براساس عمل صالح است و تفاوتي بين زن و مرد نمي باشد .
همچنين در جاي ديگري مي فرمايد. ( و هركس كارشايسته كند – چه باشد يا زن – در حالي كه ايمان داشته باشد ، در نتيجه آن داخل بهشت مي شود . صرف نظر از حقيقت وجودي انسان ها ، نمي توان تفاوت هاي ظاهري و جسمي و رواني مرد و زن را ناديده گرفت. هر يك طبق نظام خلقت ، داراي جايگاه ويژه اي مي باشند ؛ بنابراين قراردادن هريك در جايگاه صحيح خوب موجب رشد و شكوفائي آنها مي گردد.
آشنائي با وظايف منتظران واقعي و عمل به آنها در سطح افراد و جامعه موجب اصلاح جامعه مي گردد و مقدمات ظهور را مهيا مي سازد و آگاهي لازم را در پيروان و ياران راستين او فراهم مي آورد. بنابراين وظيفه هر مسلمان مرعي ، حمايت ولايت است كه با وظايف خود آشنا مي گرددو درصدد عمل به آنها برآيد .

نقش زنان در تاريخ زندگي امام
مواردي كه براي فرد منتظر بر شمرده مي شود ، براي زن و مرد يكسان است. ولي آنجا كه بحث چگونگي زمينه سازي پيش مي آيد ، زنان در زير ساخت ها قرار مي گيرند .
امام خميني درباره زنان مي فرمايند (( زن ، مربي جامعه است . از دامن زن انسان پيدا مي شود . مرحله اول مرد و زن صحيح ، از دامن زن است. مربي انسان ها ، زن است .))
نقش زير بنايي زن در تولد و رشد صاحب الامر(عج) مشهود است كه از هنگام تكوين و تولد ايشان آغاز ، و پس باطي مراحل رشد ، زمينه هاي امامت ايشان فراهم مي گردد.
آمادگي نرجس خاتون براي همسري با امام حسن عسكري (ع) از آن جمله است كه با تحمل سختي ها همراه بود . در حالي كه نرجس خاتون در قصر پدر به عنوان ملكه ، امكانات بسياري در اختيار داشت ، ولي دل بستگي او به امام حسن عكسري (ع) كه قطعا از صفاي دل او نشات مي گرفت موجب شد تا رنج اسارت را بپذيرد و با حفاظت و صيانت از حريم خود به وصال يار برسد.
مرحله ديگر زمينه سازي را مي توان در پرورش نرجس خاتون نزد عمه بزرگوار امام زمان (ع) جست و جو نمود ؛ هنگامي كه براي تعليم آداب اسلامي از محضر آن بزرگوار استفاده مي نمود ؛ چرا كه تكنوين و رشد امام علاوه بر صلب شامخ ، نيازمند رحم پاك مي باشد و اينها بيان گر نقش اساسي زنان در زمينه سازي و مقدمات بيش از تكوين ، هنگام حمل و سپس به دنيا آمدن امام مي باشد كه دور از چشم همگان ، جز عده اي خواص صورت پذيرفت .
با آغاز امام امام در دوران غيبت صغري نيز مردم با مراجعه به مادر امام حسن عسكري (ع) كه معروف به جده بود ، به حل مشكلات خود مي پرداختند و اين مسئله حضور زنان در زمينه هاي اجرايي را گوشزد مي نمايد . بنابراين زنان قبل و بعد از غيبت امام عصر (عج) در عرصه هاي مختلف براي حضرت زمينه سازي مي كردند و هم چنان اين سيره ادامه دارد .

تربيت خانواده مهدي ياور
مهمترين عرصه‌ي نقش‌آفريني يك زن، محيط خانواده است كه زن مي‌تواند در دو نقش همسري و مادري به تربيت نسل امروز و فرداي جامعه‌ي مهدوي بپردازد. « اگر ولايت مداري و محبّت به ولي خدا را يكي از مهمترين ارزش‌هاي يك فرد شيعه بدانيم كه خانواده متولّي انتقال آن است؛ در راستاي همان رسالتي كه در جهان هستي، خالق انسان‌ها براي آنان قرار داده است و معمار انقلاب، حضرت امام خميني(ره)نيز به خوبي آن را چنين تعبير نمودند كه: همانطور كه قرآن، انسان‌‌ساز است، زن نيز انسان ساز است؛ زنان عهده‌دار مسئوليتي خطير مي‌باشند. اگر پايه‌ي اصلي تربيت و رشد صحيح فرد براي اجتماع را در خانواده جست و جو كنيم؛ زن به عنوان مربّي خانواده و عامل اصلي انتقال ارزش‌ها، جايگاه ويژه‌اي خواهد يافت. لذا نقش انسان‌سازي زن در طول هستي از اصيل‌ترين نقش‌هاي وي بوده است و در اهميّت آن همين بس كه مفسّر عاليقدر جهان اسلام، آيت الله جوادي آملي، مي‌فرمايند: هر گاه زن اصالت را به نقش‌هاي ديگري غير از مادري و همسري دهد؛ از صراط مستقيم خارج است[1].»
با توجه به اهميت جايگاه زن در خانواده، زن مهدي ياور بايد در جهت زمينه‌سازي ظهور امام زمان (ع) و تربيت ياران و دوستان آن حضرت در دو جنبه‌ي همسري و مادري نقش آفريني كند. «از ديدگاه قرآن، زن گاهي به عنوان تكميل‌كننده وجود مرد و گاهي بدون وجود مرد، مستقلاً در جريان تاريخ سازي و تمدّن آفريني و انسان‌سازي، نقش منحصر به فردي را در اختيار دارد. به طور مثال، قرآن كريم، تربيت و آفرينش پيامبران بزرگ الهي همچون: ابراهيم(ع)، اسماعيل(ع)، نوح(ع)، موسي(ع)، و پيامبر گرامي اسلام(ص)را مديون تلاش زنان آنان معرّفي مي‌كند كه در آن، زن به عنوان مادر يا همسر، داراي نقش اساسي بوده و در خصوص حضرت عيسي(ع) داراي نقش انحصاري است. در كنار حضرت ابراهيم(ع)، شخصيتي چون هاجر وجود دارد كه با تربيت اساعيل(ع)، نسل صالحي از ابراهيم(ع) را به جامعه‌ي بشري تقديم كرد[2].»
در اينجا نقش زن مهدي ياور را در دو حوزه همسري و مادري مورد بررسي قرار مي‌دهيم.

تأثير گذاري بر همسر
زن مهدي ياور بايد در گام اوّل براي تربيت و هدايت همسر خود، ابتدا مباني فكري و اعتقادي او را در حوزه‌ي دين و به خصوص، عقايد مهدوي تقويت و محكم نمايد. زن منتظر در همان ابعادي كه عقايد خود را پرورش داده است(و در بخش تربيت زن مهدي ياور بيان شد)مي‌بايستي به پرورش ذهن همسر خود بپردازد. مهمترين چيز در اين راستا، ترويج خدا محوري و موحّد‌پروري در محيط خانه است. «از جمله اهداف مشترك دولت كريمه‌ي مهدوي و نظام ايده‌آل خانوادگي، شرک زدايي، خدا محوري و موحّد پروري است. قرآن كريم، مهمترين رسالت انبياي الهي را در مرحله‌ي اول، مبارزه با شرك و پاكسازي اذهان، قلوب و جوامع انساني از مظاهر بت‌پرستي و شرك و در مرحله‌دوم، آشنا سازي بندگان با خداوند و صفات او و حركت تربيتي، حول كلمه‌ي توحيد معرفي مي‌نماید. [3]» زن مهدي ياور نيز درخانواده‌ي خود بايد نقش پيامبر گونه‌اي كه بر عهده‌ دارد را به خوبي ايفا كند و از راه‌هاي مستقيم و يا غير مستقيم به تحكيم پايه‌هاي توحيدي بپردازد.
تقويت ايمان و عقايد مهدوي همسر، از رسالت‌هاي مهم زن مهدي ياور است. امام علي(ع) در وصف ياران و سرداران حضرت مهدي(ع) مي‌فرمايند:« آنان با تمام توان، امامشان را در ميان مي‌گيرند، جان خويش را در نبردها سپر بلاي او سازند و هر چه را اراده كند با جان و دل انجام دهند.» … شناخت و اعتقاد مهدي ياوران، نسبت به امام خويش در ژرفاي وجودشان، ريشه دوانيده و سراسر وجودشان را فرا گرفته است … اين همان معرفتي است كه آن‌‌ها را از محبّت او سرشار كرده و مطيع و گوش به فرمان او قرار داده است. [4] زن منتظر، بايد از راه‌‌هاي مختلف به طور مستقيم مانند: صحبت كردن درباره‌ي مسائل مهدوي يا به طور غير مستقيم مثل تزئين خانه‌ي خود با احاديث مهدوي و … به معرفت‌سازي و عشق آفريني نسبت به حضرت، بپردازد و همسر خود را به عنوان ياور امام زمان(ع)و مطيع امر او، تربيت نمايد.
از جهتي زن مهدي‌‌ياور بايد به همسرش در ياري كردن امام زمان(ع) كمك كند. زن منتظر مي‌‌تواند با نگهداري از خانه و فرزندان، به مرد خود آرامش دهد و خيال او را از بابت محيط داخلي خانه، راحت كند تا او بتواند با آرامش خاطر به فعّاليّت‌هاي خود بپردازد و البته زن بايد به همسرخود در راستاي فعاليّت‌هاي مهدي پسند، جهت بدهد. زن مهدي‌ياور مي‌تواند به الگوي خود، فاطمه‌زهرا(س) تكيه كرده و مطابق رفتارهاي آن حضرت با همسرش رفتار كند.« فاطمه(س)در يكي از مواقع بسيار حساس و بحرانیِ اسلام، در خانه‌ي علي(ع) زندگي مي‌كرد. سپاه اسلام هميشه در حال آماده باش بود. در هر سال چندين جنگ واقع مي‌شد. علي بن‌ابي‌طالب (ع) در تمام يا اكثر اين جنگ‌ها شركت داشت. زهراي عزيز(س)، از مسئوليت‌سنگين و حساس خود خبر داشت و از حدود تأثير و نفوذ زن در روحيه‌ي شوهرش كاملاً مطلع بود. مي‌دانست كه زن داراي چنان نفوذ و قدرتي است كه به هر طرف خواست، شوهرش را مي‌برد. مي‌دانست كه ترقّي يا عقب ماندگي و سعادت يا بدبختي مرد، تا حدّ زيادي به روحيات و چگونگي رفتار زن بستگي دارد. خبر داشت كه خانه به منزله‌ي سنگر و آسايشگاه مرد است كه وقتي از ميدان مبارزات زندگي، برخورد با حوادث و مشكلات دنياي خارج خسته شد، به آن جا پناه مي‌برد تا تجدید نيرو كند و خودش را براي كار و انجام وظيفه آماده نمايد و رياست اين آسايشگاه مهم به عهده زن واگذار شده است.» [5] و فاطمه زهرا (س) چنان در اين مقام قوي عمل كرده بود كه امام علي(ع)مي‌فرمودند: من هرگاه به خانه‌ مي‌روم و فاطمه(س) را مي‌بينم؛ همه‌ي غم‌ها از دلم مي‌رود؛ و زن مهدي‌ياور بايد اينچنين عمل نمايد و همسر خويش را همراهي و ياري كند.

تربيت فرزندان مهدوي
زن مهدي‌ياور، بايد در جهت تربيت مهدوي نسل آينده و سرباز‌پروري براي زمان ظهور، تمام همّت و تلاش و علم خود را به كار گيرد و نقش بزرگ خود در زمينه‌‌ي تربيت فرزندان مهدي‌ياور را به خوبي ايفا كند. مادر مهدوي پرور، بايد از دوران پيش از تولد، بستر مناسب را براي قرار گرفتن فرزند در مسير صحيح، فراهم نمايد. مراقبت‌‌هاي ديني قبل از انعقاد نطفه، مراقبت‌هاي دروان جنيني مثل: تغذيه مادر از لقمه‌ي پاك و حلال، اجتناب مادر از گناهان، اهتمام مادر به انجام واجبات، انس‌ مادر با قرآن، توسل به ساحت پاك اهل بيت، انس شبانه روزي با ذكر و ياد امام زمان(ع)، زيارت حرم اهل بيت(ع) و نام‌گذاري نيكوي فرزند[6] از مواردي است كه زن مهدي‌ياور بايد قبل از توّلد كودكش رعايت نمايد.
با تولّد كودك، موجودي پاك و معصوم به دنيا مي‌آيد كه قلبش چونان زمين خالي است كه هر بذري در آن بريزيد، مي‌پذيرد … با مروري برآموزه‌هاي گران سنگ پيشوايان معصوم و انديشمندان مسلمان، در مي‌يابيم كه مسير تربيت فرزند از نخستين لحظه‌‌ي تولّد به صورت ملموس، و جدّي تر از قبل، با انجام سلسله‌اي از آداب اسلامي، دنبال مي‌شود. از منظر اسلامي، فرآيند تربيت و تأمين سلامت روحي و جسمي فرزند، پس از توّلد با مراسم تحنيك و كام برداري و گفتن اذان و اقامه در گوش كودك آغاز شده و با تصدّق، … وليمه، عقيقه و … شير دهي به مدت دوسال ادامه مي‌يابد. مراعات هر يك از اين آداب، تأثير ويژه‌اي در رشد و تربيت معنوي كودك خواهد داشت. [7]
در روايتي از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: فرزند، هفت سال سرور است، هفت سال خدمتكار و هفت سال وزير و دستيار … از امام صادق(ع) نيز روايت شده كه فرمود: … كودك بايد هفت سال بازي كند، هفت سال خواندن و نوشتن بياموزد و هفت سال به آموختن حلال و حرام بپردازد. [8]با توجه به اينكه هفت ساله‌ي اول زندگي كودك، در لسان روايات، مخصوص بازي است و در اين دوران القاي مفاهيم دشوار به كودك بي‌فايده و گاهي مضّر است؛ مادر مهدوي پرور بايد به طور غير مستقيم، عشق به خدا، پيامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) به خصوص حضرت ولي‌عصر(ع)را در درون كودك بپروراند و او را مهدي محّب تربيت نمايد. « رسول گرامي اسلام (ص) فرمودند: اَدِّبُوا اَولادكُم علي ثلاث الخِصال: حبّ نبيّكُم و حبّ اهل بيته و قرائه القرآن: فرزندانتان را با محبت من و محبّت اهل بيت من و قرآن، تربيت و تأديب كنيد[9].»
«زن منتظر اگر بنا دارد كه فرزندي مهدي‌ياور تربيت كند؛ بايد بداند كه هر چه محبّت و دلباختگي و ارتباط قلبي او با حضرت، بيشتر باشد و اين عُلقه در رفتار وي كه فرزند، شاهد آن است؛ نمود عيني داشته باشد، به همان ميزان مي‌تواند اين محبّت و دلباختگي و عشق را به فرزند خود، بدون آنكه نياز به آموزش رسمي باشد، انتقال دهد. وقتي فرزند، عشق سرشار مادر به امام زمان(ع) را مشاهده مي‌كند و وقتي مادر فضاي خانه را معطر به عطر ياد و ذكر حضرت مي‌كند؛ اين فضا‌ي آكنده از عشق و محبّت، در ساختن شخصيتي محبّ و عاشق نسبت به امام زمان(ع) مؤثر خواهد بود. تأكيد مي‌گردد كه دوران كودكي، دوران استفاده از ابزار استدلال و منطق نيست و آنچه در اين دوران اثر گذار است؛ جنبه‌ي احساس و عاطفي آن هم به صورت عملي است[10].»
«دوران كودكي، از ديدگاه تربيتي اسلام و همچنين از نظر علمي، دوران سيادت و آزادي كودك و دوران همه‌چيز خواستن و تحرك و جنب و جوش داشتن، دوران بازي و تفريح، دوران فعاليت‌هاي آزاد و بالاخره دوران آزادي و شکفتگي كودك است[11].» از جمله آثار ارزشمند فرمانروايي كودك در اين دوره؛ شكوفايي استعدادهاي نهفته، اعتماد كودك به پدر و مادر، مهيّا شدن كودك براي دوران اطاعت، تضمين آرامش روحي- رواني كودك و پرورش شخصيّت مستقل اوست.[12] «از جابر نقل شده كه: روزي داخل خانه‌ي رسول خدا(ص) شدم. ديدم حسن(ع) و حسين(ع) بر پشت آن حضرت سوارند و آن جناب با دست و پا راه مي‌رود و مي‌فرمايد: «بهترين شتر، شتر شماست و بهترين سوار شماييد[13]» زن مهدي ياور بايد با تمسّك به سيره‌ي نبوي و اهل بيت(ع) چنين فرزندان خود را پرورش دهد و براي آينده آماده كند.
پس از دوران كودكي و طي شدن هفت سال نخست اول زندگي، دوران نوجواني آغاز مي‌گردد. «در واقع پس از عشق آفريني در نهاد پاك كودك به ساحت انسان كامل در هفت سال نخست، اينك زمان آن‌مي‌رسد كه آن گرايش‌هاي پاك به باورهاي ريشه‌دار در نهاد پاك نوجوان تبديل گردد تا درخت تربيت مهدوي در يك سير تكاملي به رشد و نشاط و پويايي خود ادامه دهد[14]» از ويژگي‌هاي دوران تربيت نوجوان مهدي ياور؛ علم و ادب آموزي، نهادينه سازي فضايل اخلاقي، بلوغ فكري و جنسي است. با توجه به ويژگي‌هاي اين دوره، زمان نوجواني، بهترين زمان براي القاي معارف مهدوي و ايجاد معرفت نسبت به مسائل مهدويت است و مادر مهدوي پرور بايد از اين فرصت، كمال استفاده را بكند.
«فرزندان نوجوان ما بايد با شناخت مقامات و شئونات وجودي و فضائل اخلاقي حضرت مهدي(ع)، جايگاه حقيقي او را در نظام هستي باز شناسند و با شناخت فضايل اخلاقي آن حضرت، به اخلاق مهدوي تخلق يابند و پس از يافتن تناسب وجودي و اخلاقي با وجود آن حضرت، به سير و سلوكي عاشقانه و عارفانه در ارتباط ولايي با امام هدايت و تربيت نائل شوند[15]»
مادر مهدي ياور بايد توجه داشته باشد كه دوران حساس نوجواني، همانطور كه مي‌تواند، نوجوان ما را به نهايت كمال و معنويت برساند، اگر از آن غفلت شود، ممكن است نوجوان ما را به هلاكت و بدبختي بكشاند. پس بايد در اين دوران مهم، تمام همّ و تلاش خود را در جهت‌دهي به افكار و عقايد درست نوجوان خود صرف كنيم و براي توفيق در اين راه از خداوند و خود حضرت مهدي(ع) كمك بخواهيم.
پس از دوران نوجواني و مهدي‌باوری، به هفت ساله‌ي سوم زندگي فرزند مي‌رسيم كه طبق فرموده‌ي نبي رحمت(ص) دوران وزارت و دستياري است. از آنجا كه معتقديم، پدر و صاحب اختيار حقيقي فرزندان ما، امام معصوم زمان(ع) است. و فرزندان ما در دوران جواني نسبت به پدر حقيقي خويش و خانواده و جامعه‌ي بزرگ مهدوي مي‌بايست به عنوان يار و ياوري كارآمد، نقش آفريني كنند؛ جواني را دوران مهدي ياوري مي‌ناميم. بيان اين نكته خالي از لطف نيست كه اصحاب و ياران حضرت مهدي(ع)جملگي جوانند؛ چنانچه امير مؤمنان(ع) مي‌فرمايد: اصحاب مهدي(ع) جملگي جوانند و پيري در ميانشان نيست مگر به اندازه‌ي سرمه‌ درچشم يا نمك در غذا و كمترين چيز در غذا، نمك است. جوانان، بازوي قدرتمند دفاع و سازندگي هر جامعه و تأثير‌گذارترين افراد در تحولات جامعه‌اند؛ پس بايد تلاش كنيم اين نيروي عظيم و ارزشمند در سير سعادت و بالندگي به كار گرفته شود[16].
ويژگي‌هاي دوران جواني؛ وزارت و ملازمت، فراگيري احكام و معارف اسلامي، صفاي باطن، زيبا گرايي، انقلاب دروني و هيجان، نوگرايي، روحيه‌ي انتقادي، احساس فداكاري [17] و … است كه مادر مهدي ياور بايد از اين ويژگي‌ها به بهترين شكل براي تربيت جوان مهدي ياور خود، استفاده كند. امّا بايد توجه داشت كه اين دوره از تربيت بايد به صورت هدايت‌گري باشد و لازم است از امر و نهي مستقيم خوداري شود. اين دوره، دوران نهادينه ساختن ارزش‌هاي مهدوي و كسب ويژگي‌هاي زمينه سازان ظهور و ياوران امام زمان(ع) است، پس بايد به طور عملي يا مستقيم به جوان آگاهي‌هاي لازم را داد و همراه با ملاطفت و رفاقت با او، وي را در مسير صحيح ياوران حضرت مهدي(ع)هدايت كرد.

پی نوشت ها:

[1]- مريم معين الاسلام، علي غلامي، زن منتظر و منتظر پروري، ص 121.
[2] - مهدي نيلي‌پور، خانواده‌ مهدوي، چاپ دوم، اصفهان، انتشارات مرغ سليمان، 1389، ص79.
[3]- مرتضي آقا تهراني، محمد باقر حيدري كاشاني، خانواده و تربيت مهدوي، قم، نشر اتود، 1389، ص 111.
[4] - همان،ص .135
[5]- ابراهيم اميني، فاطمه زهرا(س) بانوي نمونه‌ اسلام، چاپ پانزدهم، قم، انتشارات شفق، 1349، صص77و78.
[6] - مرتضي آقا تهراني، محمد باقر حيدري كاشاني، خانواده و تربيت مهدوي،ص 276.
[7]- همان،صص 288و289.
[8]- علي اكبر رضايي، روان‌شناسي كودك، يزد، زيتون، 1389، ص 128.
[9]- مريم معين الاسلام، علي غلامي، زن منتظر و منتظر‌پروري، ص 123.
[10]- مريم معين الاسلام، علي غلامي، زن منتظر و منتظر‌پروري، صص134و135.
[11]- مرتضي آقا تهراني، محمد باقر حيدري كاشاني، خانواده و تربيت مهدوي، ص 303.
[12]- همان، صص307-304.
[13]- ابراهيم اميني، فاطمه زهرا(س)بانوي نمونه اسلام، ص90.
[14] - مرتضي آقا تهراني، محمدباقر حيدري كاشاني، خانواده و تربيت مهدوي،ص334.
[15] همان ،ص 347.
[16]- مرتضي آقا تهراني، محمدباقر حيدري كاشاني، خانواده و تربيت مهدوي،صص382-380.
[17]- همان صص 398-388.

زنان در انقلاب امام مهدي چيست؟

 نقش زنان در دو بعد قابل بررسي است:
الف. دوران قيام و انقلاب: آنچه از روايات استفاده مي‌شود زنان در ركاب حضرت و در جريان جنگ، همراه ايشان هستند و آنچه را كه ايشان امر مي‌كند، انجام مي‌دهند. در بعضي از روايات آمده است: “50 زن در گروه 313 نفري (گروه اول از ياران) حضور دارند. (بحار الانوار، ج52، ص223) طبق بعضي از روايات، گروهي از ياران حضرت زناني اند كه قبل از ظهور از دنيا رفته و هنگام ظهور رجعت كرده و به دنيا باز مي‌گردند.(دلايل الانامه، ص260).
ب. دوران پيروزي و حاكميت عدل مهدوي: در اين دوران ـ كه دوران رشد و شكوفايي علم و حكمت است ـ زنان حركت و رشد چشمگيري خواهند داشت. آنان چنان از علم و معارف اسلامي بهره مي‌برند كه حركات و رفتارشان، بر اساس قانون خدا است. بر اين پايه به بهترين وجه ممكن به تربيت فرزندان با ايمان ـ در كنار حركت فرهنگي خود ـ اقدام مي‌كنند. امام باقر(ع) فرمود: در زمان امام مهدي(عج) به شما حكمت داده مي‌شود، تا آنجا كه زن در درون خانه‌اش مطابق كتاب خدا و سنت پيامبر(ص) قضاوت مي‌كند".(بحار الانوار، ج52، ص352).

وظایف اجتماعی زنان در جامعه منتظر

چون زنان جزء گروهی از منتظران حکومت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند، و زمینه سازان ظهور علاوه بر رسالت فردی، در جامعه رسالتی دیگر نیز دارند باید در جهت دگرسازی تلاش کنند. آنها با تبلیغ دین و اصلاح جامعه و با ترویج اخلاق و فضایل درصدد مهیا کردن یک جامعه ایده آل مهدی پسند می باشند و با دعوت به دین خدا، و توجه دادن به مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و انجام وظایفی که در ذیل خواهد آمد، روح امید را در جامعه بشری، زنده می کنند.
1. تربیت نسل منتظر

در مسیر تربیت نسل منتظر، زنان که نیمی از جامعه را تشکیل می دهند، باید نقش سازنده ای، داشته باشند و بدانند که آنها نیز موظفند دوش به دوش مردان برای تربیتزمینه سازان ظهور، تلاشی خستگی ناپذیر داشته باشند.

هیچ انقلاب و نهضتی، بدون مقدمه و زمینه سازی به پیروزی نخواهد رسید. انقلاب جهانی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز از این قانون مستثنا نیست؛ چون انقلاب جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مهم ترین و عمیق ترین انقلاب ها جهانی است، و مربوط به همه جهان می باشد. یکی از موارد زمینه سازی برای این نهضت عظیم، تربیت نسل منتظر است که مهم ترین وظیفه بر دوش زنان باایمان است؛ زنانی که تنها به آماده شدن خود برای استقبال از امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف راضی نمی شوند، بلکه خود را موظف می دانند که این آمادگی را در سایرین هم ایجاد کنند و به تربیت منتظران واقعی بپردازند و در این مسیر حساس و بزرگ، نسبت به این وظیفه عظیم، احساس تکلیف کنند و از زیر مسئولیت شانه، خالی نکنند. منتظران راستین با ادای چنین تکلیفی ـ که همان پرورش نسل منتظر است ـ راهی برای یاری رساندن به امام خویش در زمان غیبت پیدا می کنند. اگر همه انسان ها در انجام چنین هدفی، کوشا و پرتلاش باشند، علاوه بر اینکه خود جزء یاران امام علیه السلام قرار می گیرند، بلکه صف یاران امام علیه السلام را هم افزایش می دهند.

در دعای منسوب به امام رضا علیه السلام به این مطلب اشاره شده است:

و ما را از کسانی قرار ده که دین خود را به وسیله آنها غلبه می دهی و به سبب ایشان یاری ولی خود را عزّت می بخشی و غیر ما را «در این مقام» جای گزین ما قرار مده که همانا جای گزین کردن غیر ما به جای ما بر تو آسان است، ولی بر ما سخت (ناگوار) می باشد.[15]

کسانی که به نحوی در مسیر تربیت منتظران راستین امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف قدم برمی دارند، اگر با نیت خالص و برای جلب رضای الهی، عمل کنند، جزء تقویت کنندگان سلطه ایشان قرار می گیرند و در قیامت در زمره ایشان محشور می شوند.

و در همین دعا فرمود: و ما را جزء حزب ایشان قرار ده….تا آن جا که ما را در قیامت در زمره یاران و یاوران و تقویت کنندگان سلطه ایشان محشور فرمایی.[16]

پس زنان باید این مقام را به منزله یک رسالت الهی ـ که خداوند بر دوش آنها قرار داده است ـ حفظ کنند و از خداوند در انجام چنین مسئولیت خطیری، کمک و یاری بخواهند و با تربیت و آماده کردن نسل منتظر، زمینه را برای ظهور و حکومت امام عجل الله تعالی فرجه الشریف آماده کنند و بر نیروهای توان مند امام علیه السلام بیفزایند و خود نیز با انجام چنین امر بزرگی در زمره یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، در زمان غیبت، و رزمندگان راه او در زمان ظهور باشند.
2. امربه معروف و نهی از منکر

عظمت و ارزش بی بدیل امربه معروف و نهی از منکر به اندازه ای است که خدای تعالی خود را نیز امرکننده به معروف و نهی کننده از منکر می شمارد و با تعبیر ویژه در قرآن کریم، امربه معروف و نهی از منکر را صفت مستمر و مداوم خود ذکر می کند.

همانا خداوند به عدالت و نیکوکاری و رسیدگی مالی به خویشاوندان فرمان می دهد و از کار زشت و ناپسند و ستم گری بازمی دارد. به شما اندرز می دهد، باشد که متذکر شوید.[17]

پس هر بنده ای به هر میزان که در مسیر امر به معروف و نهی از منکر، تلاش پی گیر داشته باشد، می تواند درجه ای از درجات بی پایان تخلق به اخلاق الله را کسب نماید.

در حقیقت، راز خدا گونگی انسان های پیش از ظهور و عصر ظهور در ویژگی های آنان نهفته است.در قرآن کریم نیز امر به معروف و نهی ازمنکر، رمز رستگاری شمرده شده و دلیل برتری و شرافت امت پیامبر صل الله علیه و آله و سلم به شمار آمده است.

شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدید آمده اید؛ (از آن رو) که امر به معروف و نهی ازمنکرمی کنید و ایمان به خدا دارید.[18]

در عصر غیبت به سبب حاضر نبودن امام علیه السلام، باید شرایط امربه معروف تحقق یابد.

امام سجاد علیه السلام می فرماید: «معتقدان به مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و منتظران ظهور او در عصر غیبت….در پنهان و آشکار، مردمان را به دین خدا فرا می خوانند.»[19]

انتظار، باوری نیست که با آن تعهد انسان منتظر، نفی شود. تکلیف و تعهد دینی، در هر زمانی، باقی و جاوید است. پس در دوران غیبت کبری، داشتن روحیه اصلاح گری، در سطح جامعه از وظایف مهم زنان و مردان است.

امام باقر علیه السلام می فرماید: «امر به معروف و نهی از منکر، واجبی است که به سبب آن همه واجبات اقامه می گردد.»[20]

اگر این امر مهم، کنار گذاشته شود، باعث هلاکت و نابودی خوبی ها و رشد زیاد بدی ها در جامعه می شود. از مهم ترین و ارزش مندترین مراتب امربه معروف و نهی ازمنکر، آن است که رئیس حکومت و کارگزاران او امرکننده به خوبی ها و نهی کننده از بدی ها و زشتی ها هستند.

امام باقر علیه السلام فرمود: مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و یاران او…امر به معروف و نهی از منکر می کنند.[21]
3. مسئولیت پذیری در عرصه های مختلف اجتماعی

قرآن کریم، زن نمونه را انسان نمونه برشمرده است که با مسئولیت پذیری در عرصه های مختلف اجتماعی می تواند مقتدای مردان و زنان در جامعه باشد؛ همان گونه که مرد نمونه، انسان نمونه، برای مردان و زنان است. همان گونه که انسان در زندگی خود از مردان نمونه، الگو می گیرد و در رفتار و گفتار خود و اجتماع به آن اقتدا می کند، زنان نمونه و دارای مسئولیت اجتماعی نیز دارای چنین جایگاهی هستند. سخنان آنان برای مردان حجت است؛ زیرا در رسیدن به مقام عصمت، پاکی، اجتناب از لغزش و خطا و انجام رسالت های اجتماعی، فرقی میان زن و مرد نیست.

طبری ضمن ذکر حدیثی از امام باقر علیه السلام می فرماید: فرمان بری از حضرت زهرا علیها السلام بر همه مخلوقات خدا از جن و انس و پرنده و پیامبران و فرشتگان واجب بود.[22]

عرصه هایی که زنان در آنها ایفای نقش کرده اند و قابلیت خدا دادی خود را به منصه ظهور رسانده اند به شرح ذیل است:

الف: خانواده؛ اگر بنا باشد که مردم به حال خود رها شوند وهرکس به دنبال خواسته ها و هوس های خود برود، اجتماع به صورت ناموزون و ناهم آهنگ درمی آید که هرج و مرج و بی بند و باری برآن حاکم خواهد شد؛ چون اجتماع، وابسته به خانواده و تربیت خانواده است و تربیت خانواده هم مرهون زحمات و تلاش و فداکاری ما در و زن خانواده است که بتواند رسالت خود را به عنوان یک مادر به سرانجام برساند. از آن جا که اصلاح جامعه، به اصلاح فرد وابسته است؛ تا فرد، اصلاح نشود جامعه هم اصلاح نمی شود و در این اصلاح، نقش خانواده و زن، اهمیت بسزایی دارد. به طور کلی، اجتماع همان خصوصیاتی را به خود می گیرد که افراد آن را دارند و وقتی محیط، سالم می شود که افراد آن جامعه، مردمانی متقی و پرهیزگار باشند و پیوسته در راه اصلاح قدم بردارند. این حرکت تربیتی و اخلاقی در جامعه نشان گر وجود زنان و مادرانی است که مردانی باایمان و باتقوا را در خانواده و در دامان پر مهر خود پرورش می دهند.

بنابراین، انسان موجودی فوق العاده توانا است، و دارای چنان اراده ای که به وسیله آن به آن چه می خواهد، دست می یابد. قدرت اراده در او اساس و پایه هر ترقی و تکامل است. هر جا اراده قوی باشد، در آن جا نشاط، زندگی عالی و با سعادت نیز وجود دارد. اراده به منزله آبشاری است که راه خود را، از میان سنگلاخ ها و کوهستان های بسیار صعب العبور باز می کند و به جلو می راند. همان طور که در قرآن کریم آمده است:

این که هیچ نتیجه ای برای انسان نیست مگر آن چه را به کوشش و تلاش خود به دست آورده است.[23]

پس هرکس در هر راهی کوشش و جدیت نماید و هدفی را دنبال کند، دیر یا زود به مقصد خود خواهد رسید. و یک زن به منزله موجودی که خداوند او را بدون هدف خلق نکرده و در آفریدنش هدفی را دنبال کرده است، از ابتدا در کانون گرم خانواده با تأسی از حضرت زهرا علیها السلام نمونه های اخلاقی و دینی را تحویل جامعه می دهد تا به هدف اصلی خود که پرورش نسل منتظر است، برسد.

زن، رکن اساسی و عنصر اصلی خانواده است و اسلام برای نقش زن در خانواده، اهمیت فراوانی قائل است؛ زیرا با پای بندی زن به خانواده و تربیت فرزندان در آغوش پر مهر مادر، نسل ها در آن جامعه، بالنده و رشید خواهند شد.

زنان مسلمان در زندگی شخصی و اجتماعی، باید فاطمه زهرا علیها السلام را از جهت خردمندی، فرزانگی و معرفت، الگو و سرمشق خود قرار دهند و از بُعد عبادت، مجاهدت، حضور در صحنه، تصمیم گیری های عظیم اجتماعی، خانه داری و تربیت فرزندان صالح، از زهرای اطهر علیها السلام پیروی کنند.

جنبه مادری یک زن طوری است که شخصیت فرزندان نمی تواند جدا از شخصیت مادر باشد. همه زن ها باید به دنبال چنین ارزش هایی حرکت کنند که فرزندانی صالح و با شخصیت و منتظران راستین، تحویل جامعه دهند. زن به منزله مادر باید در محیط خانه، مایه آرامش و آسایش محیط خانواده باشد و در دامان پر مهر و عطوفت خود با سخنان پر نکته و پندآموز، فرزندان صالحی را از لحاظ روانی، تربیت کند و انسان هایی پاک و سالم را پرورش دهد.

مادر از هر سازنده ای، سازنده تر و باارزش تر است؛ چون می تواند یک انسان والا و با روحیه و ایمانی پاک، تحویل جامعه دهد، ولی دیگران قابلیت چنین کاری را ندارند. مادر می تواند با رعایت و دقت در تربیت، موجودی را تحویل جامعه دهد که از لحاظ روحی، یک انسان سالم و بدون عقده باشد.

همان طور که در زمان پیامبر صل الله علیه و آله و سلم، زنانی شجاع، با تشویق فرزندان خود به جنگ و شهادت، آنها را برای یاری پیامبر صل الله علیه و آله و سلم آماده می کردند.

امروزه اندیشوران مسائل انسانی به اهمیت خانواده و نقش آن در سلامت جامعه، پی برده اند. آنها معتقدند که اجتماع سالم، تنها با داشتن خانواده سالم، امکان پذیر است؛ چرا که شخصیت روحی انسان، در دامان مادر به رشد و بالندگی می رسد. چون رابطه صمیمی بین مادر و فرزندان، محیط خانه را به پناه گاهی امن تبدیل می کند که فرزندان در آن به آرامش می رسند و احساس امنیت می کنند. و اگر چنین رابطه و پناه گاهی نباشد، باعث دوستی های نامناسب و از بین رفتن امنیت خانواده و جامعه می شود و رسالت زنان در دوران انتظار برای زمینه سازی ظهور نیمه تمام می ماند.

ب: مدرسه؛ این مرحله از سن انسان، زمانی است که تربیت و پرورش به دست والدین و مربیان است. یک زن به منزله مادر نمونه در مرحله اول و حال به عنوان معلم و مربی نمونه و در مرحله دوم، مسئولیت خطیری برعهده دارد تا بتواند رسالت خود را به نحو احسن به انجام برساند. در این سن، فرزند (کودک) آن قدر رشد کرده است، که بتواند مفاهیم را درک کند و برای یادگیری مطالب از هر جهت آمادگی دارد. پس به او مفاهیم خوب بیاموزیم و آینده ای روشن، همراه با حرکت صحیح به او نشان دهیم. به سبب همین اسلام مقرر می دارد که برای تربیت و پرورش افراد در جهت شکوفایی استعدادها و جلوگیری از هرز رفتن توانایی هایشان بایستی محیطی سالم به وجود آید و این محیط سالم ایجاد نمی شود مگر با افرادی، چون زنان و مردان باایمان، و باتقوا که در زندگی، فرزندانی صالح پرورش می دهند و در جامعه و محیط مدرسه، آینده سازانی صالح و زمینه سازان ظهور می سازند.

در قرآن مجید آمده است:

ای کسانی که ایمان آورده اید خود و فرزندان تان را از (عذاب) آتش حفظ کنید، یعنی برای فرزندان و وابستگان خود محیطی سالم به وجود آورید تا از فساد و تبهکاری برکنار باشند و در نتیجه از آثار آن که عذاب الهی است حفظ شوید.[24]

پس بر زنان است که کودکان و فرزندان جامعه را در محیط سالم مدرسه، با روحی پاک و اخلاقی نیکو پرورش دهند تا با تربیت و آمادگی این انسان های پاک، در آینده بر یاران و زمینه سازان ظهور افزوده گردد.

ج: جامعه؛ زن، سازنده زیربنای اخلاقی جامعه است. زن، پایه های اخلاقی را در ذهن فرزندان، استوار می سازد و با تربیت اخلاقی خود، انسان هایی را تحویل جامعه می دهد که بتوانند در آینده جامعه، نقش مهمی را ایفا کنند و جزء گروه منتظران راستین باشند.

پس یک زن، یا یک مادر واقعی در جامعه ریاست می کند و پایه های خوشبختی یا بدبختی مردان دنیا را بنا می گذارد. او رئیس اصلی جامعه است. سرنوشت جامعه به دست او رقم می خورد. او می تواند جامعه ای پاک با افرادی صالح پدید آورد. زن در نظام اجتماعی با پذیرش پایگاه اجتماعی یا مشاغل اعتباری، نقش های گوناگونی را برعهده می گیرد که اگر تمامی این نقش ها در مجموع، یک مفهوم را داشته باشند و آن کمک به انسانیت انسان باشد فرد، آماده برای کمک به ظهور می شود.

از جمله مسئولیت های زنان در جامعه ی اسلامی و منتظر، ایجاد انگیزه و امید در جوان منتظر است که زمینه تلاش و ایثارگری را در او به وجود خواهد آورد؛ ایجاد زمینه برای خودسازی و رشد معنوی جوانان است. زنان می توانند با برنامه های مناسبی که ایجاد می کنند سمبلی برای ایجاد تحول فرهنگ، اتحاد، پایداری در زمان، اتصال به رهبر و حضور در صحنه های اجتماعی برای جوانان در جامعه باشند. زنان باحجاب اسلامی خود – که نمونه بارز یک زن مسلمان و باایمان است – می توانند در جامعه، الگویی برای دختران، زنان و منتظران ظهور باشند. چون انتظار به منزله دیدگاهی جامع و فراگیر می تواند تمامی انگیزه های افراد را تحت پوشش قرار دهد و زمینه رشد آنها را فراهم سازد. حجاب یک زن مسلمان، لباس این انتظار است که او با انتخاب ظاهری معنوی، هم چون سربازی لبیک گو به ندای مذهب پاسخ می دهد و با این کار خود و جامعه را در تحولی بزرگ، سهیم و آماده می داند.

حرکت زنان در توسعه تفکر دینی، نقش تعیین کننده ای دارد؛ به گونه ای که قدرت تصمیم گیری فرهنگی آنان در درجه بالاتری از مردان مؤمن قرار دارد. زن مسلمان، علاوه بر خانه و مدرسه، در جامعه هم نقش عظیمی بر عهده دارد. از جمله نقش های او حجاب اسلامی است که در این راه، با تحکیم بخشیدن به این امر مهم و امربه معروف و نهی از منکر می تواند جامعه را به بهترین نحو، آماده ظهور کند.

چون معنای امربه معروف و نهی ازمنکر این است که:

ای انسان، تو تنها از نظر شخصی و فردی در برابر ذات پروردگار، مسئول و متعهّد نیستی؛ تو در مقابل اجتماع خود هم مسئولیت و تعهد داری.
پس حرکت های زنان در عصر غیبت، در حقیقت به مفهوم آماده سازی جامعه برای تحول آفرینی و نشانه های قدرت فرهنگی زنان منتظر است.[25]

رسول اکرم صل الله علیه و آله و سلم فرمودند: افراد باایمان نسبت به یک دیگر همانند اجزای یک ساختمان هستند که هر جزئی از آن، جزء دیگر را محکم نگه می دارد.[26]

پس در دوران غیبت، یاران و منتظران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از جمله زنان منتظر، باید بدانند که همیشه و در همه حال در صحنه های اجتماعی حضور داشته باشند و در راه اصلاح جامعه بکوشند.
4. پرورش یاران خاص

کلیه قیام ها و نهضت ها به دلیل ایجاد حرکت بنیادین و نو در سطح جامعه، نیاز به نیروی فعال، کارآمد و پرانرژی دارند و بدون نیروی انسانی، خصوصاً نیروی جوان – که دارای نیرویی متراکم و قوی است – حرکت و سیر نهضت، کند و در نهایت به رکود می انجامد. پس در میان عوامل حرکت آفرین، نیروی جوان در مرتبه اول قرار دارد. چون:

الف: در حرکت رو بنایی، جوان دارای قدرت بدنی و صلابت جسمی است که از پس کارهای سخت و مهم برمی آید.

ب: در حرکت زیربنایی، جوان دارای روح لطیف و صیقل داده شده است که به منزله آیینه بدون زنگار است. حق را بدون درنگ می پذیرد، تبعیت و فرمان برداری او از رهبر و مولای خود بیشتر است و این شاخصه، رمز موفقیت هر قیام و نهضتی شمرده می شود.

نهضت مهدوی نیز با مؤلفه های یاد شده، از این قاعده، مستثنا نیست، بلکه به نیروی کارآمد و جوان در آن بیشتر احساس می شود و این نیروی فعال و کارآمد و جوان، فقط تحت تأثیر حضور مادرانی، پرشور و فعال و مسئولیت پذیر مهیا می شود.

حکومت و قیام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، یارانی خاص می خواهد که بتوانند در زمان ظهور امام عجل الله تعالی فرجه الشریف در رکابش جان فشانی، و در اعتدال حکومت مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف تلاش کنند. پرورش این یاران، نیاز به زنانی پاک و سلحشور دارد که فرزندانی بپرورانند؛ پاک و دارای قدرت بدنی و صلابت جسمی و تابع رهبر و مولای خود. که با این کار، سهم بسزایی در تجلی حکومت عدل الهی و قیام آن حضرت عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهند داشت. به همین دلیل در روایات مختلف به جوان بودن اکثریت یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره شده است.
امام علی علیه السلام فرمود: یاران قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف، همه جوان هستند. در میان آنها پیرمرد، یافت نمی شود، مگر به مثل سرمه در چشم و نمک در طعام که کمتر از هر ماده ای در طعام، نمک است.[27]

پس هر جنبش و انقلابی به یاران و همراهانی نیاز دارد که ستون های انقلاب اند و سنگینی آن را به دوش می کشند. سستی و استواری هر یک از این دو با یک دیگر ارتباط دارد، یعنی هر اندازه حجم بنای انقلاب کمتر باشد، (یاران خاص کمتر باشند) پایه های آن از استحکام کمتری برخوردار خواهد بود و به هر میزان که بنا بلندتر و گسترده تر باشد به ستون های محکم تری نیاز خواهد داشت؛ یارانی خاص، استوار و شجاع. که این یاران خاص، بیشتر جوانان هستند؛ چون از فطرت هایی پاک و بی آلایش برخوردارند و وابستگی ها و تعلقات در عمق جان شان ریشه دوانده است. پرورش این یاران خاص بر عهده بانوانی جسور و شجاع و با ایمان است که در دامان پاک خود، چنین یارانی را برای انقلاب جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف پرورش می دهند و زمینه را برای ظهور فراهم می سازند.
5. ترویج عدالت و عدالت خواهی در جامعه

در ابتدا وقتی به جهان کنونی و مردم ستم دیده و مظلوم می نگریم، چنین به نظر می رسد که پاک ساختن زمین از ظلم و ستم و برچیدن بساط طاغوت، ناممکن است و مظلومان عالم، فریادرسی ندارند تا حق آنان را از طاغوتیان بگیرد. و از سویی دیگر حکمت خداوند بر این تعلق گرفته که زندگانی انسان براساس فطرت خدادادی جاری شده و شالوده آن که عدالت و عدالت خواهی و ظلم ستیزی است، بدون پاسخ نماند. و از طرفی دیگر، مسئله عدل در اسلام از روز نخست در تمام زمینه ها از بُعد عقیدتی و دینی گرفته تا بُعد فقهی و اجتماعی، مورد توجه و عنایت بوده است.

آیات و روایات رسیده در مورد عدل، نشان از پسندیده بودن آن در نزد خداوند است و این وقتی میسّر می شود که مردم از نظر رشد معنوی و کمال روحی به درجه بالایی برسند و خود، خواهان عدل و اجرای آن باشند.

قرآن کریم می فرماید: ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حق و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.[28]

این آیه نشان گر این است که از گذشته، پیامبران می خواستند مردم به گونه ای تربیت و تعلیم شوند که بتوانند خود، قیام به قسط نمایند و عدل را اجرا کنند.

بشر در طول زمان، همیشه منتظر روزی بوده است که عدالت در جوامع حاکم گردد و هم چنان در آرزوی آن لحظه شماری می کند تا آن رؤیای دیرینه بشر با ظهور عدل مشتهر به وقوع بپیوندد.

رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم می فرماید: مژده می دهم شما را به مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف که او در امت من به هنگام اختلاف و سختی ها برانگیخته می شود. پس زمین را پر از قسط و عدل می سازد؛ همان طور که از جور و ستم پر شده باشد. ساکنان آسمان و زمین از او راضی می شوند…[29]

با رستاخیز مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، ظلم و ستم به دیار عدم سفر می کند و جای خود را به عدل و داد می سپارد و عدالت اجتماعی فراگیر می شود و ثمره تلاش و کوشش انبیا و اولیا به پا می نشیند و همه طعم شیرین عدالت را می چشند.

بنابر آن چه که در این نوشتار ذکر شد، می توان چنین نتیجه گرفت که زنان در برپایی عدل و قسط و برکناری ظلم و ستم می توانند با شناساندن امام و موقعیت ایشان برای فرزندان در خانواده و جوانان و نوجوانان در مدرسه و جامعه نقش بسزایی را ایفا کنند.

حضور زنان در اولین روز ظهور به همراه 313 نفر از مردان بزرگ عالم در مکه در کنار امام علیه السلام نشان از نقش عظیمی است که زنان در انقلاب جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف دارند. همان طور که در انقلاب اسلامی ایران، نمونه های فراوانی از زنان بافضیلت را داشتیم که در کنار همسران و فرزندان خود، سربلند ایستادند. آنان جوانانی را تحویل جامعه دادند که از طفولیت تا جوانی با ارزش ها و معیارهای دینی آشنا شده بودند و در نظام خانواده، اجتماع و جامعه، با گفتار و رفتار نیک و پسندیده با لفظ شیرین عدالت مأنوس شده بودند.

نتیجه گیری

منتظران، اعم از زن و مرد در دوران غیبت کبری که دوران پنهان زیستی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است، به دلیل عدم ظهور امام و رهبر جامعه، مسئولیت های خطیر و سنگینی دارند. از یک سو باید دغدغه های خودسازی و خود اندیشی، جهت اصلاح خویشتن داشته باشند تا از جمله منتظران راستین و واقعی امام علیه السلام باشند و از طرف دیگر، نسبت به افراد جامعه، احساس مسئولیت کنند، یعنی دگراندیشی و دگرسازی داشته باشند تا آحاد مردم به صورت کلی و فراگیر در راستای ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تلاش نمایند.

در عرصه زمینه سازی برای ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، همه مردم (اعم از زن و مرد) دارای مسئولیت و رسالت می باشند و شاید با یک نگاه دقیق تر در این عرصه، زنان را پرمسئولیت تر ببینیم؛ زیرا برای شرکت در رخداد مهم ظهور؛ پرورش وتربیت نسل منتظر و نیز یاران خاص و عام امام علیه السلام را برعهده دارند.

صحنه های جامعه، خانواده، مدرسه و… عرصه هایی هستند که زنان در آنها نقش سازنده ای دارند و قابلیت و توان مندی آنان در آن عرصه ها به منصه ظهور می رسد.

پی نوشت ها:

[15]. «وَاجعلنا مِمّن تنتصر به لدینک و تعِزُّ به نَصْر‍ ولیّکَ. ولا تَسْتَبْدل بنا غیرَنَا فَاِنَّ استبدالک بِنا غَیرَ نَا عَلیکَ یَسیرُ وَ هُوَ عَلَیْنَا عَسیرُ.

[16] . «وَاجعْلنا فی حزبه….حَتّی تَحشُرنَا یَوْمَ القیامه فی انصاره و اعوانِهِ ومقوّیه سلطانِهِ، همان.

[17]. (اِنَّ اللهَ یَأمُرُ بالعدلِ والإحسان وَایتاءِ ذِی القُربی وَیَنْهَی عَنِ الْفَحْشاءِ والمُنْکَرِ وَالبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ ) نحل، آیه 90.

[18]. (کُنْتُمْ خَیْرَ اُمَّهٍ اُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأمُرُونَ بِالمَعْروُفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَر و تُؤمِنُونَ بِااللهِ ). آل عمران، آیه 110.

[19]. «اِنَّ اهل زمان غیبته، القائلین بِإمامته والمنتظرین لظهوره….الدّعاه الی دین الله ع‍‍َزّوجل سرّاً وجهراً». شیخ صدوق، ص320.

[20]. اِنّ الامر بالمعروف والنّهی عن المنکر….فریضه عظیمه بها تقام الفرائض. محمدی ری شهری محمد، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی (قم: دارالحدیث، 1377) جلد8، ص3706.

[21].اَلمهدی واصحابُهُ…یأمروُنَ بالمعروف و یَنْهونَ عَنِ المنکر. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج51، ص47.

[22]. «وَلقد کانت طاعتُها مفروضه علی جمیع من خلق الله من الجنّ والانس والطّیر والبهائم والأنبیاء والملائکه…». محمد طبری، دلائل الامامه (قم: موسسه البعثه، 1412ق)، ص106، ج34.

[23]. (وَاَنْ لَیْسَ لِلاِنْسانِ إِلاّ ما سَعَی ). نجم، آیه 30.

[24]. (یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُواَنْفُسَکُمْ وَ اَهْلیِکُمْ نَاراً ) تحریم، آیه 6.

[25]. مرتضی مطهری، حماسه حسینی، جلد2، انتشارات صدرا، صص45 و 76.

[26]. المومن للمومن کالبنیان یشید بعضه بعضاً.

[27]. اَصحاب القائم شباب لاکهول فیهم اِلاّ مثل الکُحْل فی الْعین والملح فی الزّاد واقلُّ الزّاد اَلملح؛ نعمانی، پیشین، ص170 و مجلسی، پیشین، ج52، ص333.

[28]. (وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّناتِ وَاَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ) . حدید، آیه 25.

[29]. «اُبشرکم بالمهدی یبعث فی اُمّتی عَلَی اختلافٍ من النّاس و زلازلِ فَیَملأ الارضَ قسطاً و عدلاً کما ملئت جوراً و ظلماً، یرضی عنه ساکن السّماء و ساکن الاَرض….». معجم احادیث امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، جلد 1، ص92، ح53.

منبع:

http://www.tebyan-zn.ir/News-Article/Religion_Thoughts/mahdaviyat/2012/3/22/56235.html

شش نفر در آب فرات سرگرم بازي بودند، یکی از آنان غرق شد، نزاع را نزد امیرالمومنین علیه السلام بردند، دو نفر از آنان گواهی دادند که آن سه نفر دیگر او را غرق کرده اند، و آن سه نفر گواهی دادند که آن دو نفر دیگر او را غرق کرده اند، امیرالمومنین علیه السلام دیه او را به پنج قسمت مساوي تقسیم نمود، دو قسمت به عهده آن سه نفري که دو نفر بر علیه ایشان گواهی داده اند، و سه قسمت به عهده آن دو نفري که سه نفر بر علیه ایشان گواهی داده اند.
شیخ مفید درارشاد پس از نقل این خبرمی گوید: در این قضیه هیچ قضاوتی تصور نمی شود که از قضاوت آن حضرت به صواب نزدیکتر باشد.

در زمان خلافت امیرالمومنین علیه السلام به آن حضرت گزارش رسید که چهار نفر در حال مستی یکدیگر را با کارد مجروح نموده اند. امام علیه السلام دستور داد آنان را توقیف نموده تا پس از هشیاري به وضعشان رسیدگی کند، دو نفر از آنان در بازداشتگاه جان سپردند. اولیاي مقتولین نزد امیرالمومنین علیه السلام آمده و خواستار قصاص از زندگان شدند، آن حضرت علیه السلام به آنان فرمود: شما از کجا می دانید که این دو نفر زنده ایشان را کشته اند و شاید خودشان یکدیگر را مجروح نموده و مرده اند؟
گفتند: نمی دانیم، پس شما خودتان با استفاده از دانش خداداد يتان بین آنان حکم کنید.
امام علیه السلام فرمود: دیه آن دو مقتول به عهده هر چهار قبیله است و بعد از اخراج خونبهاي زخمهاي دو نفر زخمی، باقیمانده به اولیاي آن دو مقتول رد می گردد. )1- شیخ مفید پس از نقل این خبر می گوید: این حکمی که آن حضرت علیه السلام درباره آنان فرموده تنها حکمی است که براي رسیدن به واقع تصور می شود؛ زیرا گواهی نیست تا بدان وسیله قاتل از مقتول جدا شود. و نیز گواهی نیست تا ثابت کند قتل عمدي بوده، و این حکم در مورد قتل خطا و اشتباه در قاتل است ؛ زیرا خونبهاي کشتگان را بر هر چهار قبیله قرار داده و دیه زخمهاي مجروحین را از آن کم کرده است، و مقصود آن حضرت از اینکه فرموده: دیه آن دومقتول بر قبایل چهارگانه است این است که دیه هر دو تا با هم، وگرنه دیه هر کدام از آنها بر سه قبیله دیگر است غیر ازقبیله خودش .

(مولف). ارشاد مفید، قضایاه علیه السلام فی خلافته،

( من لا یحضر، کتاب الدیات، باب حکم الرجل یقتل الرجلین او… حدیث 7. تهذیب، کتاب الدیات باب الاشتراك فی الجنایات، حدیث 5)