باكی ندارم كه دیگر هیچ آیه‎ای از قرآن را نشنوم

رسول اكرم (ص) آیه 7 و 8 سوره زلزال را خواندند:
«فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَهُ».
ترجمه: «پس هر آن كس كه اندكی كار نیك یا بد كند، نتیجه آن را می‎بیند».
یك نفر عرب بادیه نشین، سخت تحت تأثیر قرار گرفت و عرض كرد:
ای رسول خدا «مِثْقالَ ذَرَّهٍ؟!» (یعنی حتی كوچكترین عمل هم فراموش نمی‎شود؟).
پیامبر (ص) فرمود: آری!
بادیه نشین فریاد برآورد: وا سواتاه «وای بر من در مورد آشكار شدن بدی» و گریه می‎كرد.
رسول خدا (ص)‌ وقتی حال او را دید فرمود: «این بادیه نشین كسی است كه دلش از ایمان خبر می‎دهد و آمیخته با ایمان است».
و وقتی صَعْصعَه، عموی فرزدق، این دو آیه را شنید، گفت:
«حسبی من القرآنِ ما سَمِعْتٌ لا اُبالی بعد هذِهِ الآیه اَنْ لا اسمَعَ من القرآنِ شیئاً».
ترجمه: «از قرآن همین آیه را كه شنیدم، برای من كافی است، و بعد از شنیدن این آیه، باكی ندارم كه دیگر هیچ آیه‎ای از قرآن را نشنوم».

#حکایت_اخلاقی #قرآن

بعضی از نویسندگان محورهای اصلی مبارزه با نفس را در سه امر خلاصه کرده اند:

1ـ ایمان به مبدأ و معاد

اگر انسان در همه حال توجه به مبدأ و معاد داشته و این توجه از روی ایمان و اخلاص و معرفت باشد و از یاد مرگ و آخرت غفلت نکند، زمینه را برای رشد و نمای خودخواهی و مفاسد حاصل از آن از بین می برد، و انسان را تسلیم فرمان خدا و اطاعت از او می نماید.
بنابر این، انجام دادن احکام الهی در تمام مراحل زندگی روزمره، با نیت خالص و فقط به منظور تقرب به خدا، بهترین و کامل ترین روش برای مهار کردن حس خود خواهی و مبارزه و غلبه بر نفس سرکش است.

2ـ ایجاد تعادل در امیال

اسلام با ارائه احکام و دستورهایی در قالب «شریعت» که حتی شامل جزئی ترین اعمال و رفتار انسان می شود، حدود مناسب هر میل و گرایش را تعیین نموده که اگر این محدوده رعایت شود، از هر گونه افراط و تفریط جلوگیری به عمل می آید.

بنابر این التزام به احکام شرع در تمام زمینه ها، در واقع راه حل عملی برای ایجاد تعادل در بین امیال گوناگون و جلوگیری از رشد بی رویه خودخواهی و هواهای نفسانی (نفس اماره) است.

3ـ مبارزه مستقیم با مظاهر خود خواهی و نفسانی

اسلام در تعالیم خود به طور مستقیم، با آثار و مظاهر خود خواهی و هواهای نفسانی به مبارزه ای جدی و همه جانبه می پردازد. به عنوان مثال، اسلام با صفاتی از قبیل، حسد، خود خواهی، جاه طلبی، کینه توزی، خود برتربینی … و به طور کلی با نفس اماره به شدت مبارزه می کند، حتی به مومنین توصیه می فرماید که پا روی نفس اماره بگذارند و بدی دیگران را با نیکی پاسخ دهند. «ادفع بالتی هی احسن» مراعات همین اصل در تضعیف هواهای نفسانی بسیار موثر و راهی عملی در مبارزه پیگیر با آن است.

ب) بعضی از بزرگان علم اخلاق برای مبارزه با نفس و تهذیب آن، راه هایی را ارائه فرمودند، که عبارتند از:

1ـ پیشگیری: رعایت بهداشت روانی و پیشگیری از گناه و اخلاق زشت بهترین و سهل ترین مراحل تهذیب نفس می باشد؛ زیرا نفس در ابتدا به ظلمت گناه آلوده نشده و از نورانیت و صفای فطری برخوردار است و برای انجام دادن کارهای نیک آمادگی بیش تری دارد طبعاً بهترین دوران برای تهذیب و مبارزه با نفس دوران نوجوانی، جوانی حتی کودکی است، زیرا پیشگیری از گناه و عادت به مراتب آسان تر است. اگر انسان مرتکب گناه شد و اخلاق زشت را پایه گذاری کرد و شیطان را بر نفس خویش راه داد، ترک گناه حتماً بر ایشان دشوارتر خواهد بود. شیطان و نفس اماره می کوشند ارتکاب یک یا دو بار گناه را کوچک و بی اهمیت جلوه دهند تا به دین وسیله نفوذ یابند و نفس را به گناه معتاد سازند که در آن صورت ترک عادت بسیار دشوار خواهد بود.

2ـ ترک دفعی: اگر نفس به گناه آلوده شد، نوبت به پاکسازی می رسد، پاکسازی را به چند طریق می توان شروع کرد که بهترین آن ها انقلاب درونی و ترک دفعی و کلی است. انسانی که به رذائل اخلاقی آلوده شد می تواند به سوی خدا بازگردد و توبه نماید و قلب را از آلودگی به گناه پاکیزه و نفس اماره را مغلوب گرداند و زمام نفس را برای همیشه در اختیار بگیرد.
این انقلاب درونی گاهی بر اثر یک جمله کوتاه از یک گوینده و استاد وارسته خودساخته، از مرشد الهی تهذیب شده، وقوع یک حادثه غیر عادی، شرکت در مجالس موعظه و دعا، شنیدن یک آیه و روایت و یا تفکر و اندیشه کوتاه برای انسان حاصل می شود. گاهی یک حادثه کوچک همانند جرقه قلب را دگرگون و روشن می سازد. افراد زیادی که بدین وسیله دست از گناه کشیده اند در تهذیب نفس توفیق یافته اند و در طریق سالکین قرار گرفته اند، مانند بشر حافی، فضیل ایاز. علی ـ علیه السلام ـ فرمودند: «بهترین عبادت ها غلبه و ترک کردن عادت هاست».

3ـ ترک تدریجی: اگر همت و توان ترک دفعی گناهان را نداریم، می توانیم تصمیم بگیریم این عمل را تدریجا انجام دهیم. نخست به عنوان آزمون از ترک یک یا چند گناه آغاز کنیم و آن قدر ادامه دهیم تا بر نفس اماره پیروز گردیم و ریشه آن گناه را قطع نماییم و همین عمل را درباره گناهان دیگر تا پیروزی نهایی ادامه می دهیم.
در نتیجه با ترک هر گناهی نفس اماره تضعیف و قدرت و توان ما نسبت به ترک گناه و تهذیب نفس بیشتر می گردد، زیرا هر شیطانی که بیرون رود فرشته ای جایگزین می شود و هر نقطه سیاه گناهی که از صفحه دل زایل گردد، به همان مقدار بر سفیدی و نورانیتش افزون خواهد شد، و با تلاش و کوشش می توان شیطان را از خانه دل بیرون راند و نفس اماره را مهار کرد و خانه دل را به خدا و فرشتگان مقرب او اختصاص داد. «و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا» (عنکبوت / 69

تا نیرو و اراده جوانی هست می توان هواهای نفسانی را از خود دور ساخته و به جنگی سخت با نفس و شیطان رفت.

چرا که قلب جوان لطیف و ملکوتی است و انگیزه های فساد در آن ضعیف می باشد.

ولی هر چه سن بالاتر رود ریشه گناه در قلب قوی تر و محکم تر گردد تا جایی که کندن آن از دل ممکن نیست
 
امام خمینی(ره)، جهاد اکبر، ص 68

علامه حسن زاده آملى در مورد راه‌هاى خود سازى چنین توصیه مى فرماید:
 
1 . تلاوت و بهره مندى از قرآن ؛
 2. دائم الوضو بودن ؛
  3. اعتدال در خوردن و آشامیدن، یعنى نه آن قدر زیاد بخورد که به شکم درد مبتلا شود،
ونه آن قدر کم بخورد که قدرت بر انجام کارى نداشته باشد؛
  4. اعتدال در گفتار:
  5. محاسبة نفس؛
 6. مراقبه ؛
  7. رعایت ادب اسلامى ؛
  8. عزلت و گوشه نشینى ؛
 9. تهجّد (شب زنده دارى ) ؛
  10. تفکر و اندیشیدن
 ؛11. یاد خدا در همه حال بودن ؛
 12. ریاضت ؛
  13. میانه روى در کارها؛
  14. تعظیم امر خالق و شفقت با خلق ؛
  15. تمسّک به ویژگى‌هاى عبادالرّحمن که قرآن مجید در سورة فرقان، آیات 63ـ 74 برشمرده است.
 
حسن زاده آملى، نامه‌ها ـ برنامه‌ها، ص 23ـ 26

اخلاص داشتن
“وَ ما أُ مِرُوا إلّا لِيَعبُدُوا
الّلهَ مُخلِصينَ لَهُ الدّين “
آنان به چيزي جز اين فرمان نيافته بودند که خدا را بپرستند و اطاعت و عبادت را ويژه او کنند .
سوره بيّنه - آيه 5
☀ امام صادق (ع) ：
عمل خالص آن است که نخواهي کسي جز خداي عزوجل ، تو را بر انجام آن بستايد .

منبع ：گام هاي سلوک - حسن قدوسي زاده

چهل گام خودسازي با قرآن
اهميت نماز اول وقت
” وَالَّذينَ هُم عَلي صَلَواتِهِم يٌحافِظون * أٌولئِکَ هٌمٌ الْوارثونَ * الَّذينَ يَرِثٌونَ الْفِردَوسَ هُم فيها خالِدونَ “
و آنان که همواره بر نماز هاي واجب خود مواظبت مي کنند ، اينانند ميراث بران، همانان که بهشت برين را به ارث مي برند و در آن جاودانه اند .
سوره مومنون -آيه 9 الي 11
☀ پيامبر اکرم (ص) ：
عزرائيل شبانه روز پنج بار به هر خانه نگاه مي کند ،
اين پنج بار در اوقات پنج گانه نماز است تا ببيند آنها در موقع نماز چه مي کنند .
هر خانه که در آن به نماز در پنج وقت خود اهميت داده شود ، عزرائيل شهادتين را تلقين صاحب آن خانه مي کند .
☀ امام صادق (ع) :
شيعيان ما را موقع نماز اول وقت امتحان کنيد که چقدر بر آن محافظت دارند .
☀ آيت الله جوادي آملي ：
نماز اول وقت اقتدا به امام زمان (ع) است . توضيح آنکه امام زمان (ع) هر کجا که باشند نمازشان را اول وقت اقامه مي کنند و چون نماز ايشان مقبول درگاه حضرت حق است اين اميد هست که هرکس نماز اول وقت مي خواند به برکت نماز آن حضرت ، نماز او نيز عروج کند و مقبول درگاه الهي قرار گيرد .

منبع ：گام هاي سلوک - حسن قدوسي زاده

روزی حکیمی به شاگردانش گفت:فردا هرکدام یک کیسه بیاورید و در آن به تعداد آدم هایی که دوستشان ندارید و از آنها بدتان می آید پیاز قرار دهید!
روزبعد همه همین کار را انجام دادند و حکیم گفت:هر جا که می روید این کیسه را با خود حمل کنید.
شاگردان بعد از چند روز خسته شدند و به حکیم شکایت بردند که:پیاز ها گندیده و بوی تعفن گرفته است و ما را اذیت می کند.حکیم پاسخ زیبایی داد:این شبیه وضعیتی است که شما کینه دیگران را در دل نگه دارید.
این کینه قلب و دل شما را فاسد می کند.و بیشتر از همه خودتان را اذیت خواهد کرد.پس “ببخشید” و “بگذرید” تا “آزار” نبینید ?

علامه حسن زاده آملى در مورد راه‌هاى خود سازى چنین توصیه مى فرماید:

1 . تلاوت و بهره مندى از قرآن ؛
2. دائم الوضو بودن ؛
3. اعتدال در خوردن و آشامیدن، یعنى نه آن قدر زیاد بخورد که به شکم درد مبتلا شود،
ونه آن قدر کم بخورد که قدرت بر انجام کارى نداشته باشد؛
4. اعتدال در گفتار:
5. محاسبة نفس؛
6. مراقبه ؛
7. رعایت ادب اسلامى ؛
8. عزلت و گوشه نشینى ؛
9. تهجّد (شب زنده دارى ) ؛
10. تفکر و اندیشیدن
11. یاد خدا در همه حال بودن ؛
12. ریاضت ؛
13. میانه روى در کارها؛
14. تعظیم امر خالق و شفقت با خلق ؛
15. تمسّک به ویژگى‌هاى عبادالرّحمن که قرآن مجید در سورة فرقان، آیات 63ـ 74 برشمرده است.

حسن زاده آملى، نامه‌ها ـ برنامه‌ها، ص 23ـ 26