پرسش: آیا امام زمان (عج) به زمان ظهور خود علم دارد ؟

پاسخ: عده‌اي بر اين باورند كه امام زمان(ع) از زمان ظهور، اطلاعي ندارد. اينان، براي اثبات ادعاي خود، به احاديث عدم توقيت تمسك كرده‌اند، مانند «كذب الوقاتون» يا روايت «فلسنا نوقت لاحد وقتا» و يا رواياتي كه ظهور را به قيامت تشبيه كرده است: «مثله مثل الساعة التي لايجليها لوقتها الا هو»(بحار، ج 51، ص154، ح4).
در مقابل عده‌اي ديگر دلالت اين احاديث را تمام نمي‌دانند؛ زيرا اين كه گفته مي‌شود، تعيين وقت كنندگان دروغ‌گويند، يا ما اهل بيت تعيين وقت نمي‌كنيم، به معناي عدم علم نيست. حتي رواياتي داريم كه علم اهل بيت، متصل به علم الهي است و علم به گذشته و آينده دارند. مرحوم كليني در باب‌هاي متعددي، رواياتي را در رابطه با علم ائمه مطرح مي‌كند، از جمله اين باب را: «ان الائمه(ع) يعلمون علم ما كان و ما يكون و انه لا يخفي عليهم الشي».
بنابراين اظهار نظر قاطعانه در اين باره، مشكل است. به علاوه، بايد دانست اين كه حضرت علم به ظهور دارد يا ندارد، براي ما فايده ندارد.

پرسش: آیا از شواهدی که در دنیا هست ، ظهور امام زمان (عج) نزدیک است ؟

پاسخ: با توجه به اين كه زمان ظهور مشخص نيست، زمان نشانه‌هاي مرتبط نزديك به آن نيز مشخص نيست. بنابراين، سخن گفتن از نزديكي يا دوري آن، امري پسنديده نيست.
البته، عده‌اي با توجه به اوضاع و شرايط فعلي حاكم بر جهان، به اين باور رسيده‌اند كه دوره‌اي كه در آن زندگي مي‌كنيم همان دوره‌ي آخرالزمان است كه در روايات به آن اشاره شده است؛ زيرا، براي آخر الزمان نشانه‌هايي گفته شده، مانند گسترش فساد و تفسير دين بر اساس هوا و هوس و … كه اين نشانه‌ها در دوره‌ي زماني ما به وقوع پيوسته است. پس زمان كنوني، آخر الزمان است و ظهور نيز در اين دوران محقق مي‌شود. به علاوه، با وجود انقلاب اسلامي ايران و زنده شدن نام و ياد امام زمان(عج)، و معرفي ايشان به دنيا، آمادگي و اقبال مردم به پذيرش ايشان، بيشتر شده و اميد به ظهور هم بيشتر شده است.
به عبارت ديگر حركت عمومي كشورها و جوامع به سمت وحدت و هم گرايي و به عبارت ديگر، توجه به تشكيلات بين المللي و اتحاديه‌هاي منطقه‌اي و فاصله گرفتن از جزء گرايي، ملت‌ها را به اين نتيجه رسانده كه براي آينده بهتر بايد مرز‌ها را به حداقل رساند و جهان را دهكده‌اي كوچك دانست. طبعاً، اين پديده نياز به يك قانون عمومي و بين المللي را تشديد مي‌كند. اين رويداد، آمادگي مردم را براي پذيرش يك حاكميت فراگير، بيشتر كرده است.
ظهور انقلاب اسلامي كه منادي و معرف حقايق اسلام(در حد ممكن) بود، باعث توجه بيشتر جهانيان به اسلام شد و روحيه كفر ستيزي و مبارزه با ظلم در ميان ملت‌ها، به ويژه مسلمانان بيشتر شده است؛ به گونه‌اي كه اصول‌گرايي اسلامي، يكي از جرياناتي است كه منافع غرب را به خطر انداخته است. برخي از علما نيز معتقدند: همان گونه كه غيبت دو مرحله‌اي بود و غيبت صغرا براي ايجاد آمادگي مردم براي ورود به غيبت كبرا لازم بود؛ همينطور ظهور نيز ممكن است دو مرحله‌اي باشد و با ظهور صغرا ـ كه در انقلاب اسلامي ايران تجلي يافته ـ مردم با حقيقت قيام امام زمان(ع) آشنايي بيشتري پيدا كرده و براي ظهور اصلي و قيام جهاني حضرت آماده مي‌شوند.
به هر حال ما در عين آن كه بايد اميد به تعجيل در فرج داشته باشيم و آمادگي براي ظهور را در خود تقويت بكنيم، ولي نبايد فكر خود را متوجه اموري بكنيم كه از محدوده‌ي علم ما فراتر است و راهي براي دسترسي به آن نداريم. لذا سخن از نزديكي علايم، امري قابل قبول نيست.

پرسش: ما در زمان غیبت امام زمان (عج) چه وظیفه ای داریم چون بعضی از اطرافیان ما را مسخره می کنند ، چگونه با آنها برخورد کنیم ؟

پاسخ: ما بايد به وظايف يك انسان منتظر پايبند باشيم، و در برخورد با ديگران اولا سعي كنيم برخورد و رفتار اسلامي داشته باشيم، ثانيا اگر توانايي گفتگو داريم با بحث و گفتگو به صورت صحيح مباحث امام زمان(عج) را بررسي كنيم و الا از افراد مطلع مدد بگيريم. ما نبايد به خاطر تمسخر ديگران كه معمولا از روي جهل است خود دچار انحراف در فكر يا عمل شويم، بلكه بايد از خدا كمك بخواهيم و بر او توكل كنيم و آنچه در توان داريم براي زنده كردن نام و ياد و معرفت امام زمان(ع) به صورت صحيح تلاش كنيم.

پرسش: منظور از انتظار چیست و آیا تنها دعا کردن برای فرج جزء انتظار محسوب می شود

پاسخ: حقيقت انتظار آن است كه انسان منتظر و چشم به راه، خود و محيطش را براي آمدن منتظر و منجي موعود آماده كند. اين آمادگي بسته به فرد مورد انتظار، معنا و ارزش مي‌يابد. براي مثال كسي كه انتظار زائر بيت الله را مي‌كشد و مسافر او از سفر مكه مي‌آيد، طبعا معناي انتظار براي او اين است كه خانه را مرتب كند و وسايل پذيرايي را فراهم سازد و… ، منتظر امام زمان(ع) نيز به كسي گفته مي‌شود كه خود را براي آمدن چنين بزرگ مردي آماده كند. و طبيعي است كه بايد خود را در گروه بندگان صالح قرار دهد، دين را در زندگي خود جاري سازد و ديگران و محيط را براي آمدنش مهيا كند. از اين رو انتظار فرج بنا بر فرمايش پيامبر(ص) افضل اعمال است. و هر كس تلاش دروني او براي عبادت و عبوديت و كوشش بيروني او براي زمينه سازي و جهت دهي مردم و محيط بيشتر باشد، موفق تر است. بنابراين هر چند دعا كردن يكي از وظايف منتظران است ولي كافي نيست.

پرسش: ما جوانان چگونه مي توانيم منتظر امام زمان باشيم؟ آيا دين داري کافي است؟

پاسخ: منتظر واقعي، يك ديندار حقيقي است؛ يعني، علاوه بر انجام دادن واجبات و ترك گناهان به اين فكر است كه وظيفه ديني او در زمان غيبت علاوه بر انجام دادن واجبات چيست؟ امامان معصوم از ما خواسته اند معرفت و شناخت صحيح از امام(ع) را داشته باشيم و براي ظهور آن بزرگوار دعا كنيم و به ديگران بگوييم كه هم به دستورات دين عمل كنند و هم براي ظهور دعا كنند. با يكديگر برخورد خوب داشته باشيم و به يكديگر كمك كنيم و …
دوست گرانقدر دين داري نه تنها كافي است كه همه چيز است شما چه گزينه اي را سراغ داريد كه از حيطه دين و دينداري بيرون با شد ؟ هر گاه گفته ميشود دين دار حقيقي يعني اين كه فردي است كه به تمام موازين شرع مقدس معتقد بوده و به آن عامل است و به تمام معنا در تمام ابعاد منتظر است .

پرسش: لطفا در مورد انتظار ظهور كمي توضيح دهيد .

پاسخ: انتظار چشم به راه بودن است و به معني دقيق‌تر اميد به آينده روشن است. وقتي انسان، آينده را روشن و زيبا ببيند سعي مي‌كند به سوي آن برود و آن را نزديك و نزديك‌تر كند به اين دليل است كه انتظار تنها يك حالت دروني نيست بلكه در انسان ايجاد حركت و نشاط مي‌كند. در روايات انتظار بهترين عمل خوانده شده است. پيامبر فرمود: «افضل اعمال امتي انتظار الفرج؛برترين كار‌هاي امت من انتظار فرج است».(بحار الانوار، ج52، ص122).
انتظار به منتظر هويت مي‌بخشد و براي كار‌ها و تلاش‌هاي او سمت و سوي خاصي قرار مي‌دهد و آن زمينه سازي براي ايجاد يك جامعه خوب و با صلح و صفا و سرشار از ارزش‌هاي انساني است.
منتظر واقعي هم در راستاي معني صحيح انتظار، معني مي‌يابد. منتظر كسي است كه به سوي آن آينده روشن گام برمي‌دارد. ابتدا خود را مي‌سازد و آراسته به ارزش‌هاي انساني و الهي مي‌كند و سپس در جهت ساختن محيط پيرامون خود اقدام مي‌كند او نسبت به اطراف خود بي تعهد و بي مسئوليت نيست همانگونه كه در فساد محيط حل نمي‌شود. منتظر واقعي يك جريان سالم است كه به اندازه شعاع وجودي خود جامعه را به سمت صلاح و سلامت مي‌برد.
امام صادق(ع) فرمود: كسي كه دوست دارد از ياوران قائم(ع) باشد پس بايد منتظر باشد و در حال انتظار براي ورع و پرهيزگاري(و خودداري از زشتي‌ها) و بر محور اخلاق نيكو عمل كند.(غيبت نعماني، ص200).
انتظار مهدي(ع) ـ كه انتظار آخرين حجت خدا و آخرين جانشين پيامبر خدا است ـ به تقويت بنيان‌هاي فكري و اعتقادي منتظر مي‌انجامد و از نظر رفتاري به رفتار او شكل مي‌دهد.
جامعه منتظر بايد ويژگي‌هاي زير را دارا باشد:
1. وحدت و همدلي: جامعه منتظر به سوي هدف معلوم و مشخص خود كه هدفي الهي است متحد و هماهنگ پيش مي‌رود چون هدف يكي است، اختلاف و منيت و خودخواهي بسيار كم مي‌شود و همه تلاش مي‌كنند كه جامعه به سمت جلو پيش رود، حال به نام من تمام شود يا به نام ديگري.
2. تعاون و همكاري:
افراد جامعه منتظر ـ به دور از تنگ نظري ـ پيوسته حال فقراء و نيازمندان جامعه را پيگيري مي‌كند و از آنان بي خبر نمي‌مانند.
امام باقر(ع) به گروهي از شيعيان فرمود: «از ميان شما آنكه نيرومند است ضعيف را ياري كند و آنكه بي نياز است با نيازمندان مهرباني ورزد و هر يك از شما نسبت به ديگري خيرخواهي كند».(بحار الانوار، ج52، ص123).
3. جامعه منتظر، محيط خود را رنگ و بوي مهدوي بخشيده و نام و ياد امام را در همه عرصه‌ها منتشر كرده و گفتار و كردار امام را به عنوان سرآمد همه سخنان و شيوه‌ها در همه جا به نمايش مي‌گذارند.
تشكيل محافل مهدوي و شركت كردن فعال در آنها از جمله شاخصه‌هاي جامعه منتظر است.
4. جامعه منتظر در مقابل بدعت‌ها و انحراف‌ها در دين و رواج منكرات موضع مي‌گيرد و در حركت‌هاي جمعي در مقابل آنها ايستادگي مي‌كند و مانع رشد جريانات انحرافي و بدعت‌ها مي‌شود.

پرسش: چگونه می توانیم محبت خود را به امام زمان (عج) بیشتر کنیم ؟

پاسخ: توجه به سه نكته و مطلب در ازدياد علاقه انسان به امام عصر(ع) تأثير دارد:
الف. بالابردن سطح معرفت پيرامون حقيقت امامت و جايگاه امام در نظام هستي و نقش او در زندگي انسان.
ب. توجه به وظايف ديني كه همان انجام واجبات و ترك محرمات است. عمل به دستورات دين باعث طهارت نفس شده و توجه امام را به قلب آدمي بيشتر مي‌كند.
ج. ياد كردن امام در اوقات مختلف؛ عهد و پيمان بستن با او هر روز صبح با خواندن دعاي عهد، صلوات فرستادن براي سلامتي و فرج ايشان، زنده كردن نام حضرت در محافل و مجالس و تلاش براي زمينه سازي امر ظهور.

پرسش: تقرب به حضرت حجت (عج) با چه اعمالی و یا اذکاری سریعتر حاصل می شود ؟

پاسخ: تقرب به حضرت در سايه عمل به دستورات دين حاصل مي‌شود. در اين ميان توجه به چند عمل پيشنهاد مي‌شود:
ـ نماز در اول وقت مخصوصاً همراه با جماعت؛
ـ خدمت صادقانه به مردم و تلاش براي حل مشكل آنان؛
ـ تلاوت قرآن و نافله شب و احسان به والدين؛
ـ دقت فراوان در مال كه از راه حلال باشد؛
ـ صله رحم؛
ـ دوري از جمع مال دنيا و دنيا طلبي.
در كتاب دلايل الامامة در جريان ديدار امام عصر(ع) با علي بن مهزيار آمده است كه آن بزرگوار فرمود: علت دوري شما از ما اين است كه شما به جمع مال روي آورديد و به ضعفاء ظلم مي‌كنيد و قطع رحم كرده‌ايد، و اين علت دوري شما از ما است.

پرسش: بهترين الگو براي مسلمانان و افراد منتظر که به آنها اميد ظهور مي دهيد چيست ؟

پاسخ: بهترين دلگرمي، وجود امامي مهربان است كه نهايت آرزويش، ظهور مي‌باشد. ظهوري كه در پرتو آن زيبايي‌هاي عالم هستي آشكار مي‌شود و آدميان به سوي خوبي‌ها حركت مي‌كنند. امامي كه منتظر ما است، منتظر آمادگي ما مردم. او نه تنها براي ظهور دعا مي‌كند بلكه با همه وجود براي تحقق امر فرج تلاش مي‌كند. او نه تنها به حل مشكلات زندگي انسان‌ها مي‌پردازد بلكه انسان‌هاي قابل و شايسته را مورد توجه ويژه قرار مي‌دهد و آنان را كه واقعا خواستار حضور در جمع يارانش هستند پرورش روحي مي‌دهد. ما بايد بدانيم ظهور دور نيست اگر آن را بخواهيم، ما بايد بدانيم، ياوران مهدي(ع)از ميان همين مردمند و هر كس تقوي و ايمانش را حفظ كند مي‌تواند در گروه ياران باشد. ما بايد بدانيم او ناظر و شاهد بر اعمال ماست و تلاش منتظران را مي‌بيند و ضمن دعا براي آنان، آنها را ياري مي‌دهد.