پرسش: پیرامون جنگ های مربوط به ظهور ، توضیح دهید .

پاسخ: سخن جنگ و خون‌ريزي‌ها در دو مرحله مطرح مي‌شود:
الف. قبل از ظهور: در مورد جنگ‌هاي قبل از ظهور مطلب خاصي كه از درجه اعتبار برخودار باشد بيان نشده است. بلكه به صورت كلي از مرگ و مير‌هاي زياد و جنگ و كشتار خبر داده شده است. از اين رو به زمان و مكان و گروه خاصي نمي‌توان اشاره كرد. به علاوه كه اين حوادث مربوط به اختيار انسان‌ها است و لذا انسان مي‌تواند با برخي اختيار‌ها و انتخاب‌ها از بروز برخي حوادث جلوگيري كند. لذا در آيه قرآن به لوح محو و اثبات اشاره شده است.
البته اگر رويدادهاي ناخوشايند واقعاً بخواهد رخ بدهد، اهل بيت به ما آموزش داده‌اند كه با دعا و حركت سنجيده بلا را از خود دور كنيد تا در گروه نجات يافتگان باشيد.
ب. هنگام ظهور: آنچه از مجموع روايات به دست مي‌آيد اين است كه چون حضرت حركت خود را با تبليغ و تبيين كامل شروع مي‌كند اكثر قريب به اتفاق مردم با توجه به فطرت الهي خود، پيام و دعوت حضرت را مي‌پذيرند، و جنگ و كشتار در مقياس كوچكي رخ مي‌دهد.

پرسش: تشخيص حق در دوران ظهور چگونه خواهد بود؟

پاسخ: مرجع اصلي در زمان ظهور امام معصوم است كه به علم الهي متصل مي‌باشد. او چون عالم به همه امور ظاهر و مخفي است، به درستي شايستگان و بندگان صالح را مي‌شناسد و چون معصوم است، در تشخيص و انتخاب حق، دچار انحراف نمي‌شود و هر كس را ـ كه بر اساس موازين ديني و اخلاقي شايسته باشد ـ بر‌مي‌گزيند. هنجار ها و ارزش‌هاي ديني براي او معلوم و از هر اشتباهي به دور است ، از اين رو همه چيز طبق دين صحيح تعريف شده و امور بر اساس فرمان‌هاي الهي انجام مي‌شود.

پرسش: طلوع خورشید از مغرب هنگام ظهور یعنی چه ؟

پاسخ: در برخي از روايات مربوط به حوادث ظهور، سخن از طلوع خورشيد از مغرب مطرح شده است. در اين كه مراد از اين سخن چيست، مطالب مختلفي مطرح شده است از جمله اينكه مراد خود حضرت باشند، چنانچه در روايتي آمده است «و هو الشمس الطالعة من مغربها»؛«او (مهدي) خورشيدي است كه از مغرب طلوع مي‌كند(مراد مكه است)»(بحار الانوار، ج52، ص195). البته مراد از روايت، اصل دين نيست.

پرسش: ایران در آستانه ظهور ، در چه وضعیتی قرار دارد ؟

پاسخ: با توجه به روايات مي‌توان شرايط ايران را تا حدودي اين گونه ترسيم كرد: «دانش و معارف دين اسلام و مكتب تشيع، از ايران و قم، به جهانيان صادر مي‌شود. لذا موقعيت علمي ايران ممتاز است و اصلي ترين مركز دين اهل بيت(ع) خواهد بود. در روايتي از وجود مقدس امام صادق(ع) نقل شده است: «به زودي، كوفه، از مؤمنان خالي مي‌گردد و دانش مانند ماري كه در سوراخش پنهان مي‌شود، از آن شهر رخت برمي‌بندد؛ سپس علم ظاهر مي‌شود در شهري به نام قم؛ آن شهر معدن علم و فضل مي‌گردد(و از آنجا به ساير شهر‌ها پخش مي‌شود) به گونه‌اي كه باقي نمي‌ماند در زمين جاهلي نسبت به دين، حتي زنان در خانه‌ها. اين قضيه نزديك ظهور قائم(ع) واقع مي‌شود … علم، از قم به ساير شهر‌ها در شرق و غرب پخش مي‌شود و حجت بر جهانيان تمام مي‌شود به گونه‌اي كه در تمام زمين، فردي پيدا نمي‌شود كه دين و علم به او نرسيده باشد. بعد از آن قائم، قيام مي‌كند و سبب انتقام خدا و غضب او بر بندگان(ظالم و معاند) مي‌شود؛ زيرا، خداوند انتقام (و عذاب) بر بندگان روا نمي‌دارد، مگر وقتي كه حجت را انكار كنند»؛ (بحار الانوار، ج 57و60، ص213).
خيزش و جنبشي بزرگ براي دعوت مردم به طرف دين، در ايران روي مي‌دهد. از امام كاظم(ع) نقل شده است: «مردي از اهل قم، مردم را به سوي حق دعوت مي‌كند. گروهي، دور او اجتماع مي‌كنند كه مانند پاره‌هاي آهن‌اند و باد‌هاي تند(حوادث) نمي‌تواند آنها را از جاي بركند. از جنگ خسته نمي‌شوند و كناره‌گيري نمي‌كنند و بر خدا توكل مي‌كنند. سر انجام، پيروزي براي متقين و پرهيزكاران است».(بحار، ج60، ص216، ح37).
گويا اين حركت، همان حركتي است كه از امام باقر(ع) نقل شده است: «گويا مي‌بينم گروهي از مشرق زمين خروج مي‌كنند و طالب حق هستند، اما به آنان پاسخ داده نمي‌شود. مجدداً برخواسته‌ي خود تاكيد مي‌كنند ولي جواب نمي‌شنوند. پس چون چنين ديدند، شمشير‌ها را به دوش مي‌كشند، در مقابل دشمن مي‌ايستند تا حق به آنها داده مي‌شود، اما اين بار قبول نمي‌كنند بلكه قيام مي‌كنند و نمي‌دهند آن را (پرچم قيام را) مگر به صاحب شما(امام زمان(ع))».(بحار الانوار، ج52، ص243، ح116).
خروج سيد حسني و خراساني كه در روايات به آنها اشاره شده است را مي‌توان در اين باره دانست. بنابراين، موقعيت اجتماعي آن روز ايران حركت به سوي حق طلبي و دعوت به آمادگي براي ظهور است.
در بستر اين جامعه نيز ياران حضرت شكل مي‌گيرند. در حديثي از امام صادق(ع) نقل شده است: «قم را قم ناميدند، چون اهل او، اجتماع مي‌كنند با قائم آل محمد(ص) و با او قيام مي‌كنند و او را ياري مي‌كنند».(بحار الانوار، ج 57و 60، ص216، ح38).
در رواياتي كه به نام ياران و شهر‌ها اشاره دارد، شهر‌هاي متعددي از ايران ذكر شده است. خلاصه آن كه ايران، مركز صدور دين و معارف اهل بيت است و زمينه‌سازي براي ظهور مي‌كند.
در برخي از روايات اهل بيت(ع) به حضور فعال عجم در سپاه و ارتش مخصوص امام مهدي(ع) اشاره شده است. البته مقصود از عجم ملت‌هاي غير عرب است، ولي به احتمال زياد بيشترين مصداق آن در عصر ظهور، ايرانيان خواهند بود به ويژه كه مركز شيعه در ايران است.
مجموعه روايات وارده در مورد ايرانيان نشان مي‌دهد كه اين گروه، زمينه‌سازان حكومت حضرت مهدي(ع) در جهان هستند و بيشترين تأثير را در روند استقرار حكومت آن خورشيد عالم‌تاب دارند.

پرسش: آيا با ظهور امام زمان (ع) بين مردم تفرقه مي افتد ؟ مثل کشتن پسر پدر را در جنگ مانند زمان رسو ل الله ؟

پاسخ: يكي از وظايف مهم حجت خدا و ولي عصر(ع) ارشاد و هدايت مردم است. خداوند انسان را خلق كرد تا با اختيار و انتخاب راه صحيح، به طرف سعادت و كمال حركت كند. و چون انسان در اين حركت خود نيازمند به راهنمايي و هدايت است، لذا خداوند انبيا را مبعوث به رسالت كرد تا راهنمايان مردم به طرف خوبي‌ها باشند. امامان كه جانشينان پيامبر خاتم هستند، نيز در راستاي هدايت گري پيامبران، به راهنمايي و ارشاد مردم همت گماردند و امام عصر(ع) نيز همانند دوران غيبت، در عصر ظهور راهنماي مردم به طرف خوبي‌ها خواهند بود.
البته چون در زمان ظهور همه مظاهر شرك و ظلم و فساد از بين مي‌رود، لذا اگر انسان كافري دعوت حضرت را پاسخ نداد و بر كفر خود لجاجت ورزيد و راه مخالفت با حضرت را در پيش گرفت سرانجامش مرگ و نابودي است. و ممكن است حتي فرزند مؤمني پدر كافر خود را بكشد. نتيجه آنكه حركت و هدف اصلي حضرت دعوت به خدا و برقراري رابطه و يكرنگي بين مردم است. ولي اگر عده‌اي به مخالفت برخواستند و به دنبال ايجاد آلودگي در ميان جامعه انساني بودند از بين خواهند رفت.

پرسش: آیا ما به زمان ظهور نزدیک هستیم ؟

پاسخ: ما به علت آنکه از علم محدودی برخورداریم، نمی‌دانیم شرایط فراهم شده است یا خیر و لذا نمی توانيم به صورت قاطع چیزی بگوييم. اما این امید را داریم که زمان ظهور نزدیک شده باشد. البته این احتمال است و ما وظیفه داریم آمادگی ظهور را همیشه در خود حفظ کنیم.

سؤال:آيا امام زمان(عج) نيز مانند ساير مردم بيمار مي شوند؟
جواب:
بنا بر آنچه در اخبار و روايات آمده است، امام زمان(عج) به سان مردم ديگر در ميان آنان زندگي مي كنند. و همان طوري كه پيامبران الهي و ديگر ائمه(ع) به بيماري و يا مشكلات ديگر دچار مي شدند، امام زمان(عج) نيز ممكن است به همين صورت باشند. بنابراين دعا براي سلامتي آن حضرت و يا صدقه دادن براي ايشان، بي مورد نيست. گذشته از اين كه صدقه دهنده، به هر نيتي كه صدقه دهد، اثر كارش به خود او نيز باز مي گردد. و زماني هم كه به نيت سلامتي امام زمان (عج) صدقه مي دهد، عمل شايسته ديگري نيز انجام داده است؛ چرا كه به ياد ولي خدا بوده و با عمل خويش، ياد و نام آن حضرت را ترويج كرده است. مضمون دعاي فرج (اللهم كن لوليك) نيز دعا براي نصرت و حفاظت آن حضرت از گزندهاي روزگار است. در اين راستا نكاتي است كه بايد در نظر گرفت: 1) كلمه «سيف» كه در روايات آمده، كنايه از مطلق سلاح مي باشد. چنان كه در بسياري موارد چنين كاربردي دارد. 2) آنچه مسلم است سلاح هاي موجود دنيا به گونه اي است كه نابود كننده هر كسي است كه در برد مؤثر آن باشد در حالي كه سلاح امام زمان «عج» و يارانش تنها انسان هاي تبهكار و فاسد و بي ايمان را از بين مي برد و خوبان از گزند آن در امانند. اما اين كه اين ويژگي چگونه به دست مي آيد بر ما پوشيده است. پس مي توان احتمال داد كه آن حضرت به سلاح فوق مدرني دست مي يابند كه چنين كاربردي دارد و سلاح هاي ديگران در برابر آن ناتوان است و كارايي چنداني ندارد و نيز ممكن است سلاح جديدي توسط آن حضرت به كار گرفته نشود و با سلاح هايي ابتدايي به نبرد برخيزند و اراده الهي بر از كار افتادن ديگر سلاح ها تعلق گيرد.

سؤال:آيا رجعت صحيح است ؟ آيا بازگشت ائمه «عليهم السلام » بعد از شهيد شدن امام مهدي ( عج ) ميباشد ؟
جواب:
قبل از اينكه به پاسخ شما بپردازيم حديثي از امام عصر ( عج ) را نقل مي كنم امام مهدي (عج) نسبت به شيعيان خود مي فرمايد : ما در رعايت حال شما كوتاهي نمي كنيم و ياد شما را از خاطر نبرده ايم كه اگر جز اين بود گرفتاريها به شما رو مي آورد و دشمنان شما را ريشه كن مي كردند , از خدا بترسيد و ما را پشتيباني كنيد .
« بحار الانوار , ج 53 , ص 175 »
اما در مورد سوال شما نكات ذيل قابل ذكر است , در خواست مي گردد چون اين موضوع ا زمقوله هاي متفاوت كلامي , فلسفي , عقلي , روايي و نقلي مورد بحث قرار گرفته حتما براي اطلاعات بيشتر و تنوير ذهن مبارك كتب ارجاعي را مطالعه كنيد .
رجعت از اصول اعتقادي اختصاصي شيعه است و ساير فرق به آن اعتقادي ندارند .
رجعت جنبه عمومي و همگاني ندارد. بلكه در مورد ائمه اطهار «عليهم السلام » و مؤمنان خالص , كافران ستمگر اختصاص مي يابد .
بنا به فرمايش امام صادق «عليه السلام » در مورد موافقان چون در مسير آنان سد و موانعي ايجاد شده بود. لذا براي ادامه طريق كمال و براي مشركين خالص كه پست ترين درجه آنرا ندارند جهت رسيدن به مجازات رجعت صورت مي گيرد .
رجعت اختياري است و زمان آن نيز مانند ظهور حضرت مشخص نيست .
امام صادق «عليه السلام » مي فرمايند: كه تمامي پيامبران « عليهم السلام » در ركاب علي «عليه السلام » هنگام رجعت جنگ خواهند نمود .
اولين شخصي كه به دنيا رجعت مي كند به نقل از امام صادق « عليه السلام » امام شيعيان حضرت امام حسين «عليه السلام »مي باشد .
ابن خالد كابلي به نقل از امام سجاد «عليه السلام » در تفسير آيه { ان الذي فرض عليك القران لرادك الي معاد }يعني :آن كسي كه قرآن را برتو فرض كرد تو را به بازگشتگاه بر مي گرداند . مي نويسد : پيامبر و علي « عليهم السلام » و همه امامان به سوي شما باز مي گردند .
در ادعيه نيز به اين مسأله اشاره شده است .
در زيارت جامعه مي خوانيم { معترف بكم , مومن با يابكم , مصدق برجعتكم منتظرلامركم و مرتقب لدولتكم } يعني :« من به شما اعتراف مي كنم و ايمان به بازگشت شما دارم و رجعت شما را تصديق مي كنم و منتظر امر شما و چشم به راه دولت شما هستم . »
خداوند اگر مرگي كه بر همه بندگانت مسلم نموده اي ميان من و ظهور مولايم جدايي بينداز با قدرت بي نهايتت مرا از قبر بيرون بياور در حالي كه كفنم را به خودم پيچيده , شمشيرم را از غلاف در آورده , نيزه ام را بدست گرداندم تا دعوت كننده اي را كه در شهر و صحرا بانك بر مي آورد لبيك بگويم .
« آيات 83 ,سوره مباركه نمل , آيه 1, سوره مباركه مدثر , 36 سوره مباركه فجر , آيه شريفه 79 , سوره مباركه ص , 13 سوره مباركه ذاريات , 12 سوره مباركه , نازعات , 20 سوره مباركه مائده , 39 سوره مباركه يونس , 124 سوره مباركه طه , 95 سوره مباركه انبياء نيز به مورد رجعت اشاره كرده اند .
د رانتها به روايتي از امام رضا « عليه السلام » در اين مورد مي پردازيم :حسن بن جهم گويد روزي مأمون به امام رضا «عليه السلام » عرضه داشت اي ابا الحسن نظر شما در مورد رجعت چيست ؟ حضرت فرمودند : اعتقاد صحيحي است و اين رجعت در امتهاي گذشته بوده و قرآن هم در مورد آن سخن گفته است ( مثل قصه عزير : هنگامي كه از ترس مرگ از خانه هايشان فرار كردند ……)
و گوش به گوش ( يعني دقيقا آنچه در امتهاي گذشته رخ داده در اين امت هم اتفاق مي افتد و يكي از آن موارد رجعت است .

منابع بيشتر براي مطالعه :
1-مهدي موعود , ج2, ترجمه و شرحي از بحار الانوار علامه مجلسي , انتشارات جمكران
2- رجعت بررسي جامع مفهوم رجعت از ديدگاه عقل و نقل , محمد رضا ضميري
3-الايقاظ من المجعه بالبرهان علي الرجعه , الحرالعاملي
4-رجعت يا دولت كريمه خاندان وحي , محمد خادمي شيرازي
5-رشحات البحار , شاه آبادي محمد علي
6-الشيعه و الرجعه الحيدريه , محمد رضا طبسي