سوره قصص آیه 5
« وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ »

  نکته ها
  کلمه ” منّت ” در اینجا به معنای نعمت بزرگ و با ارزش است، نه منّت زبانی که بازگو کردن نعمت به قصد تحقیر دیگران باشد و مسلّماً کار زشت و ناپسندی است.
  شکّی نیست که هرگاه اراده الهی بر تحقّق امری تعلّق گیرد، آن مسئله قطعاً عملی خواهد شد و هیچ مانعی نمیتواند سدّ راه آن گردد، قرآن میفرماید: { إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَن يَقُولَ لَهُ كُن فَيَكُونُ
- فرمان او چنین است که هرگاه چیزی را اراده کند، تنها به آن میگوید: موجود باش، آن نیز بیدرنگ موجود میشود - سوره یس آیه ۸۲ }

  با اینکه همه نعمتها از جانب خداوند است وبندگان در هر نعمتی رهین منّت او هستند، لیکن او در خصوص چند نعمت، تعبیر به منّت فرموده که طبعاً از اهمیّت بالای آنها حکایت دارد، از جمله:

1 نعمت اسلام { كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ - خداوند بر شما منّت نهاد (و هدایت شدید)- سوره نساء آیه ۹۴ }
2 نعمت نبوّت { لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا - خداوند بر مؤمنان منت نهاد ( نعمت بزرگی بخشید) هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت - سوره آل عمران آیه ۱۶۴ }
3 نعمت هدایت { بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَدَاكُمْ - بلکه خداوند بر شما منّت مینهد که شما را به سوی ایمان هدایت کرده است - سوره حجرات آیه ۱۷ }
4 نعمت حاکمیّت مؤمنان { وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ - ما میخواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم

سوره قصص آیه ۵ }
  در روایات بسیار، حضرت مهدی(عج) و حکومت آن بزرگوار در آخرالزمان مصداق اتمّ این آیه معرّفی شده است.
  [ تفسیر کنزالدقایق ]
  امام علی(ع) در تفسیر این آیه می فرمایند: این گروه، آل محمّد(ص) هستند. خداوند مهدی آنها را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد میشود، بر می انگیزد و به آنها عزّت میدهد و دشمنانشان را ذلیل میکند.
  [نمونه، ج۱۶، ص۴]

  مسئله حاکمیّت مستضعفان بر زمین، با عبارات و بیانهای مختلفی در قرآن آمده است:

 1 { وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ - خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند وعده میدهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد - سوره نور آیه ۵۵ }
2 وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِن قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُوا … ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ خَلَائِفَ فِي الْأَرْضِ -
ما امّتهای پیش از شما را، هنگامی که ظلم کردند، هلاک نمودیم … سپس شما را جانشینان آنها در روی زمین پس از ایشان قرار دادیم - سوره یونس آیه ۱۳ و ۱۴ }
3 { أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ -بندگان شایسته ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد - سوره انبیاء آیه ۱۰۵ }
4 { وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا - و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قومِ به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم - سوره اعراف آیه ۱۳۷ }
5 { لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ … وَلَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِن بَعْدِهِمْ - ما ظالمان را هلاک میکنیم … و شمـا را بعد از آنان در زمین سکونت خواهیم داد - سوره ابراهیم آیه ۱۳ و ۱۴ }

  مراد از مستضعفان در این آیه، با توجّه به مجهول بودن فعل { اسْتُضْعِفُوا } کسانی هستند که خود در این امر نقش نداشته و استکبار آنها را به استضعاف کشیده باشد.

  پیام ها
✔ حکومت جهانی مستضعفان و حمایت از مظلومان تاریخ، اراده وخواست الهی است. { نُرِيدُ }
✔ در حکومت خودکامه طاغوتی، نیروهای کارآمد به ضعف کشانده میشوند. { اسْتُضْعِفُوا }
✔ آینده از آنِ مستضعفان است. { َنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً }
✔ امامت، همچون بعثت، نعمت ویژه ای است که خداوند بر مردم منّت مینهد. در مورد بعثت پیامبر میفرماید: { لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا -خداوند برمؤمنان منّت نهاد(نعمت بزرگی بخشید) هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت - سوره آل عمران آیه ۱۶۴} در اینجا میفرماید:{نَّمُنَّ…نَجْعَلَهُمْ }

 
  تفسیر نور؛ حجت الاسلام محسن قرائتی
 

اَعْدَدْتُ لِكُلِّ هَوْلٍ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه ُ،
وَ لِكُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ ما شاءَ اللّه ُ،
وَ لِكُلِّ نِعْمَةٍ اَلْحَمْدُ لِلّهِ،
وَ لِكُلِّ رَخاءٍ اَلشُّكْرُ لِلّهِ،
وَ لِكُلِّ اُعْجُوبَةٍ سُبْحانَ اللّه ِ،
وَ لِكُلِّ ذَنْبٍ اَسْتَغْفِرُ اللّه َ،
وَ لِكُلِّ مُصيبَةٍ اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ،
وَ لِكُلِّ ضيقٍ حَسْبِىَ اللّه ُ،
وَ لِكُلِّ قَضاءٍ وَ قَدَرٍ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللّه ِ،
وَ لِكُلِّ عَدُوٍّ اِعْتَصَمْتُ بِاللّه ِ،
وَ لِكُلِّ طاعَةٍ وَ مَعْصِيَةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّه ِ الْعَلِىِّ الْعَظيم.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده اند:
هر كس هر روز ده مرتبه اين كلمات را بگويد، خداوند چهار هزار گناه كبيره ى او را بيامرزد، و وى را از سكرات مرگ و فشار قبر و صد هزار هول قيامت نجات دهد، و از شر شيطان و لشكرهاى او محفوظ ماند، و قرضش ادا شود، و همّ و غم وى برطرف گردد.
__________
بحارالانوار: 84 / 5 ـ الباقيات الصالحات / 196

۱ . اگر قصد راهنمایی و تربیت کسی را دارید، در قدم اول از گفتار نرم و با محبت بهره گیرید; حتی اگر مخاطب شما فرعون سرکش یا سران لجوج کفار جاهلی باشند; (طه/۴۴ و شعرا/۲۱۵) .

۲ . گفتارو رفتار آدمی در هر زمان و مکان، در حافظه الهی محفوظ است ; مراقب باشید; (لقمان/۱۶ و کهف/۳۰) .

۳- نسبت به انسان های اطرافت، احساس مسئولیت کن و آنها را از کارهای بد بازدار و به کارهای خوب تشویق کن . این لازمه استحکام یک پیکر است و بنی آدم اعضای یکدیگرند; (لقمان/۱۷) .

۴- در رفتارهای اجتماعی دقت کن! مبادا با غرور رویت را از دیگران برگردانی یا مثل متبکران راه بروی ; مبادا تندرو و کندرو شوی ; میانه روی، بهترین روش است ; مراقب باش صدایت را بر سر کسی بلند نکنی و خلاصه در یک کلام، آدم باش ; (لقمان/۱۸و۱۹) .

۵. قرآن کریم به شدت با پیروی از جمع (خواهی نشوی رسوا، همرنگ جماعت شو) و حرکت به دنبال اکثریت، مخالف است . قرآن می گوید: اگر بخواهی از اکثریت مردم فقط به این خاطر که اکثریت هستند، پیروی کنی، بدون شک از راه خدا دور می شوی ; همیشه با چشمان باز تصمیم بگیر; (انعام/۱۱۶ و اسراء/۳۶) 

۶ . امانت داری یکی از ارزشمندترین ارزش های قرآنی است . حضرت موسی (ع) را به خاطر امانتداری و قدرتش، در خانه حضرت شعیب پناه دادند; (قصص/۲۶) و حضرت یوسف را به خاطر امانتداری وعلمش، بر خزانه مصر نشاندند; (یوسف/۵۵) و حتی رسول خدا (ص) که از سوی خداوند برگزیده شد، مشهور به امانتداری و به محمد امین معروف بود .

۷ . اگر می خواهید مخاطبان به سوی شما جذب شوند، ابتدا به خودتان بپردازید! روح خشک و سنگین و بی لطافت، هیچ گاه در امر تربیت موفق نمی شود . مهربانی، دلسوزی و رقت قلب را در خود بپرورید تا مردم بی آن که شما متوجه شوید، در اطراف شما جمع گردند; (آل عمران/۱۵۹) .

۸ . آیا دوست دارید که دشمن خود را به یک دوست تبدیل کنید؟ به هر بدی که در حق شما کرد، با خوبی پاسخ گویید . این را قرآن تجویز می کند; آیه ۳۴ سوره فصلت را بخوانید .

اي كربلا نرفته حرم را بهانه كن
دل را بيا به جاده مشهد روانه كن

يك كوشه اي زصحن رضا بشين
پيش كريم نوكري عاشقانه كن

انجا برات كرببلا زود ميرسد
غصه نخور بخدا زود ميرسد

یا بقیة الله ارواحنا فداک

به آهِ دل خسته ی عسگری
به مهدی و هجران و بی یاوری

به حُرّ و زُهیر و بُریر و حبیب
به شیب الخضیبِ حسین غریب

به تنهایی مسلم و دلبـرش
به دو لاله ی غرق خون،پرپرش

به نجمه،سکینه،رقیّه،رباب
به گلهای خشکیده از قحط آب

به عبدُالَّه و قـاسم ابـن الحسن
به شهزاده لیلای گلگون بدن

به عون و محمّد،دو شیر صغیر
به زینب،صبورِغیور و دلیر

به سوز دل و اشک اُمُّ البنین
به دستان و مشک فتاده زمین

به حقِّ مقام رفیع حسین(ع)
به خون گلوی رضیع حسین(ع)

خدایا رسان،یارِ مستضعفان
ولی امرِ شیعه،امامِ زمان(عج)
.
*اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج

بندگی کن تا که سلطانت کنند … تن رها کن تا همه جانت کنند

خوی حیوانی سزاوار تو نیست … ترک این خو کن که انسانت کنند

چون نداری درد، درمان هم مخواه … درد پیدا کن که درمانت کنند

بنده ی شیطانی و داری امید … که ستایش همچو یزدانت کنند؟!

سوی حق نارفته چون داری طمع؟ … همسر موسی بن عمرانت کنن

شکر و تسلیم سليمانیت کو؟ … ای که می خواهی سلیمانت کنند

از چَهِ شهوت، قدم بیرون گذار … تا عزیز مصر و کنعانت کنند

بگذر از فرزند و مال و جان خویش … تا خلیل الله دورانت کنند

سر بنه در کف برو در کوی دوست … تا چو اسماعیل قربانت کنند

در محضر شیخ محمداسماعیل دولابی

شخصی را سراغ دارم که بیش از چهل سال در طلب امام زمان (عج) بود .
بعد از چهل سال ریاضت و عبادت به محضر منور حضرت مهدی مشرف شد . وقتی خدمت آقا رسید از حضرت گلایه ی عاشقانه کرد : (( شما که سرانجام مرا به محضر پذیرفتید ، ای کاش یک مقدار زودتر مرا می پذیرفتید و من این همه غصه نمی خوردم و عذاب نمی کشیدم ))
حضرت فرمودند :(( اگر زودتر ما را می دیدید از ما نان و سبزی می خواستی ! حالا که چهل سال زحمت کشیده ای می فهمی که چه بخواهی .))

شش نفر در آب فرات سرگرم بازي بودند، یکی از آنان غرق شد، نزاع را نزد امیرالمومنین علیه السلام بردند، دو نفر از آنان گواهی دادند که

آن سه نفر دیگر او را غرق کرده اند، و آن سه نفر گواهی دادند که آن دو نفر دیگر او را غرق کرده اند، امیرالمومنین علیه السلام دیه او را به

پنج قسمت مساوي تقسیم نمود، دو قسمت به عهده آن سه نفري که دو نفر بر علیه ایشان گواهی داده اند، و سه قسمت به عهده آن دو

نفري که سه نفر بر علیه ایشان گواهی داده اند.

شیخ مفید درارشاد پس از نقل این خبرمی گوید: در این قضیه هیچ قضاوتی تصور نمی شود که از قضاوت آن حضرت به صواب نزدیکتر باشد