سوره قصص آیه 5
« وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ »

  نکته ها
  کلمه ” منّت ” در اینجا به معنای نعمت بزرگ و با ارزش است، نه منّت زبانی که بازگو کردن نعمت به قصد تحقیر دیگران باشد و مسلّماً کار زشت و ناپسندی است.
  شکّی نیست که هرگاه اراده الهی بر تحقّق امری تعلّق گیرد، آن مسئله قطعاً عملی خواهد شد و هیچ مانعی نمیتواند سدّ راه آن گردد، قرآن میفرماید: { إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَن يَقُولَ لَهُ كُن فَيَكُونُ
- فرمان او چنین است که هرگاه چیزی را اراده کند، تنها به آن میگوید: موجود باش، آن نیز بیدرنگ موجود میشود - سوره یس آیه ۸۲ }

  با اینکه همه نعمتها از جانب خداوند است وبندگان در هر نعمتی رهین منّت او هستند، لیکن او در خصوص چند نعمت، تعبیر به منّت فرموده که طبعاً از اهمیّت بالای آنها حکایت دارد، از جمله:

1 نعمت اسلام { كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ - خداوند بر شما منّت نهاد (و هدایت شدید)- سوره نساء آیه ۹۴ }
2 نعمت نبوّت { لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا - خداوند بر مؤمنان منت نهاد ( نعمت بزرگی بخشید) هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت - سوره آل عمران آیه ۱۶۴ }
3 نعمت هدایت { بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَدَاكُمْ - بلکه خداوند بر شما منّت مینهد که شما را به سوی ایمان هدایت کرده است - سوره حجرات آیه ۱۷ }
4 نعمت حاکمیّت مؤمنان { وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ - ما میخواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم

سوره قصص آیه ۵ }
  در روایات بسیار، حضرت مهدی(عج) و حکومت آن بزرگوار در آخرالزمان مصداق اتمّ این آیه معرّفی شده است.
  [ تفسیر کنزالدقایق ]
  امام علی(ع) در تفسیر این آیه می فرمایند: این گروه، آل محمّد(ص) هستند. خداوند مهدی آنها را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد میشود، بر می انگیزد و به آنها عزّت میدهد و دشمنانشان را ذلیل میکند.
  [نمونه، ج۱۶، ص۴]

  مسئله حاکمیّت مستضعفان بر زمین، با عبارات و بیانهای مختلفی در قرآن آمده است:

 1 { وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ - خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند وعده میدهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد - سوره نور آیه ۵۵ }
2 وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِن قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُوا … ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ خَلَائِفَ فِي الْأَرْضِ -
ما امّتهای پیش از شما را، هنگامی که ظلم کردند، هلاک نمودیم … سپس شما را جانشینان آنها در روی زمین پس از ایشان قرار دادیم - سوره یونس آیه ۱۳ و ۱۴ }
3 { أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ -بندگان شایسته ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد - سوره انبیاء آیه ۱۰۵ }
4 { وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا - و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قومِ به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم - سوره اعراف آیه ۱۳۷ }
5 { لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ … وَلَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِن بَعْدِهِمْ - ما ظالمان را هلاک میکنیم … و شمـا را بعد از آنان در زمین سکونت خواهیم داد - سوره ابراهیم آیه ۱۳ و ۱۴ }

  مراد از مستضعفان در این آیه، با توجّه به مجهول بودن فعل { اسْتُضْعِفُوا } کسانی هستند که خود در این امر نقش نداشته و استکبار آنها را به استضعاف کشیده باشد.

  پیام ها
✔ حکومت جهانی مستضعفان و حمایت از مظلومان تاریخ، اراده وخواست الهی است. { نُرِيدُ }
✔ در حکومت خودکامه طاغوتی، نیروهای کارآمد به ضعف کشانده میشوند. { اسْتُضْعِفُوا }
✔ آینده از آنِ مستضعفان است. { َنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً }
✔ امامت، همچون بعثت، نعمت ویژه ای است که خداوند بر مردم منّت مینهد. در مورد بعثت پیامبر میفرماید: { لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا -خداوند برمؤمنان منّت نهاد(نعمت بزرگی بخشید) هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت - سوره آل عمران آیه ۱۶۴} در اینجا میفرماید:{نَّمُنَّ…نَجْعَلَهُمْ }

 
  تفسیر نور؛ حجت الاسلام محسن قرائتی