انسان موجودی اجتماعی است. به شدّت نیازمند ارتباط صمیمی با دیگران و داشتن انیس و مونسی است که در کنار او آرامش یابد. از این رو از تنهایی می‌گریزد و وحشت از تنهایی یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های او به شمار رفته و برای فرار از آن به تشکیل خانواده، فرزند، تحکیم روابط خویشاوندی و برقراری رابطه دوستی پناه می‌برد. حتی یکی از علت‌های ترس از مرگ نیز همین وحشتِ تنهایی و بی‌کسی است که در ادعیه نیز به آن اشاره شده است.
اما باید توجه نمود که خانواده و دوستان، همیشه در کنار انسان نیستند تا بتواند با مجالست با آنان به آرامش برسد. برای همین کسی که از تنهایی وحشت دارد، باید از این افراد پا را فراتر نهد و مونس و آرام‌بخشی کاراتر از دیگران پیدا کند پیدا کند.
راه پیدا نمودن آرام‌بخشِ جان را هم امیرمومنان علی علیه السلام بیان نموده و فرمود:
مَنْ تَسلّی بالکُتُبِ لَمْ تَفُتْهُ سَلْوَه
کسی که با کتاب‌ها خود را آرمش دهد، هیچ آرامشی را از دست ندهد. [1]
آری کتاب، داروی آرام‌بخشی است که می‌تواند خلأ وجود دیگران راهم پُر نموده و جایگزین آرامش‌های دیگر هم بشود.
البته کتاب هرچه مهمتر، از لحاظ محتوا عمیقتر و در بیان الفاظ و مطالب نیز بلیغ‌‌تر و رساتر باشد، آرام‌بخشی آن نیز به همان میزان بیشتر خواهد بود. با این بیان، بهترین و بالاترین کتاب، کتاب خداوند متعال است که ارزشش مافوق تصور بوده و با هیچ کتابی قابل مقایسه نیست. از این رو، هر که با این کتاب آسمانی اُنس بگیرد بالاترین آرامش را به دست خواهد آورد. برای همین است که امام سجّاد علیه‌السلام فرمودند:
لَوْ مَاتَ مَنْ بَینَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لَمَا اسْتَوْحَشْتُ بَعْدَ أَنْ یکُونَ الْقُرْآنُ مَعِی
اگر همه مردم ما بین مشرق و مغرب بمیرند و هیچ موجودی بر روی زمین زنده نماند و من تنها باشم، وقتی قرآن با من باشد، هرگز از تنهایی وحشت نمی‌کنم. [2]
قرآن کریم مونس بی‌نظیری است که در همه شرایط و حتی در بحران‌ها و سختی‌های زندگی می‌تواند بهترین همدم انسان بوده و او را از تنهایی بیرون آورد.
البته باید به این نکته نیز توجه نمود که تنهایی و وحشت آن، تنها مربوط به این دنیا نبوده و در عالم برزخ بیشتر و وحشتناک‌تر است. چرا که خود قبر هر روز صدا می‌زند: اَنا بَیْتُ الْوَحْدَه فَاحْمِلوا اِلیَّ اَنیساً من خانه تنهاییم پس با خود انیس و مونسی به سوی من آورید [3] (طبق منابع اسلامی؛ بهترین انیس برای تنهایی قبر؛ تلاوت قرآن است). بدین جهت انسان به این آرامش در آنجا بیشتر نیاز دارد. بنابراین کسی که می‌خواهد از بحران تنهایی و در نتیجه نداشتن آرامش در عالم برزخ به سلامت عبور کند، می‌بایست با قرآن کریم بیشتر مانوس شود. با این بیان هرچه ارتباط انسان با قرآن بیشتر باشد، آرامبخشی آن در قبر نیز بیشتر است. ارتباط با قرآن را نیز می‌توان با کیاست و زرنگی دائمی و همیشگی نمود. می‌توان کاری کرد که تا قیامت از قرآن و قرائت آن بهره برد. راه این کار وقف است.
می‌توان با وقف برای قرآن، زمینه تلاوت، قرائت و تدبر در این کتاب الهی را تا ابد برای بندگان خدا مهیا و اینگونه در اجر و پاداش همه آنها شریک شد و تا روز جزا، در زمره قاریان و تلاوت کنندگان کلام الهی قرار گرفت.
با وقف برای قرآن می‌توان دوستی با قرآن را روز به روز عمیق‌تر نمود تا آنجا که این دوستی و همنشینی، تنهایی و ترس برزخ را به بهشتی تبدیل کند که در فکر و خیال هم نگنجد.
پی نوشت:
1- غررالحکم و دررالکلم
2- کافی، ج 2، ص 613.
3- المواعظ العددیة ص 390