عن الصادق‌عليه السلام أنّه قيل له: ما بال المؤمن أحدّ شي‌ء؟ قال‌عليه السلام: «لأنّ عزّ القرآن في قلبه ومحض الايمان في قلبه وهو يعبد اللَّه عزّ و جلّ مطيع للَّه و لرسوله، مصدّق».

قيل: فما بال المؤمن قد يكون أشحّ شي‌ء؟

قال: «لأنّه يكسب الرزق من حلّه ومطلب الحلال عزيز، فلا يحبّ أن يفارقه لشدّة ما يعلم من عسر مطلبه وان سخت نفسه لم يضعه الاّ في موضعه».

قيل: ما علامات المؤمن؟ قال‌عليه السلام: «أربعة: نومه كنوم الغرقي وأكله كأكل المرضي وبكاوه كبكاء الثكلي وقعوده كقعود المواثب.

قيل له: فما بال المؤمن قد يكون انكح شي‌ء؟

قال‌عليه السلام: «لحفظه فرجه عن فروج ما لا يحلّ له ولكي لا تميل به شهوته هكذا و لاهكذا واذا ظفر بالحلال اكتفي به واستغني به عن غيره».

و قال صلوات اللَّه عليه: انّ في المؤمن ثلاث خصال لم تجتمع الاّ فيه:

علمه باللَّه عزّوجلّ وعلمه بمن يحبّ وعلمه بمن يبغض.

و قال‌عليه السلام: «انّ قوة المؤمن في قلبه، ألا ترون أنّكم تجدونه ضعيف البدن نحيف الجسم وهو يقوم الليل ويصوم النهار.

و قال‌عليه السلام: المؤمن في دينه أشدّ من الجبال الراسية وذلك لأنّ الجبل قد ينحت منه والمؤمن لا يقدر أحد أن ينحت من دينه شيئاً وذلك لضنّه بدينه وشحّه عليه».

به امام صادق‌عليه السلام عرض شد: چرا مؤمن سخت و تند است؟

فرمود: «براي آنكه بلند مرتبگي و عزّت قرآن در دل او است و ايمان خالص در قلب او پنهان است و او خداوند متعال را مي‌پرستد و اطاعت خدا و تصديق پيامبرش را مي‌نمايد».

عرض شد: چرا مؤمن به چيزي بُخل مي‌ورزد؟

فرمود: «براي آنكه روزيش را از راه حلال به دست مي‌آورد و پيدا كردن مال حلال مشكل و سخت است و او دوست ندارد از مال حلال خود، دوري كند؛ براي آنكه مي‌داند، پيدا كردن مال حلال، كاري بسيار دشوار است.

ولي هنگام سخاوت و بخشندگي، آن را مي‌بخشد».

عرض شد: نشانه‌هاي مؤمن چيست؟

فرمود: «چهار چيز است: 1. خواب او همانند خواب غريق است. 2. غذا خوردنش همانند غذا خوردن آدم بيمار مي‌باشد. 3. گريه او همانند گريه مادر جوان مُرده است. 4.نشستن او مانند نشستن مرد هراسان است».

عرض شد: چرا مؤمن بيشتر زناشويي مي‌كند؟

فرمود: «براي نگه داشتن خود از نزديكي به حرام و همچنين براي آنكه شهوتش او را به اين طرف و آن طرف نكشاند و هرگاه به حلالي دست يافت، به آن اكتفا مي‌كند و به وسيله حلال، خود را از ديگران بي نياز مي‌سازد.

و سپس فرمود: در مؤمن سه خصلت است كه فقط در مؤمن است:

1) دانش و معرفت نسبت به خداي عزّوجل.

2) دانش و معرفت نسبت به كسي كه خدا، او را دوست دارد.

3) دانش و معرفت نسبت به كسي كه خدا، با او دشمن است.

فرمود: قدرت مؤمن، در دل اوست. آيا نمي‌بينيد كه او بدني لاغر و ناتوان دارد، ولي با اين حال، شب‌ها را بيدار و روزها را روزه دار است.

فرمود: مؤمن در دين خود، از كوه‌هاي استوار، پا بر جاتر و محكم‌تر است، براي آنكه كوه ساييده مي‌شود، ولي‌كسي توان آن را ندارد كه چيزي از دين مؤمن كم كند و اين براي بُخلي است كه او نسبت به دين دارد، تا آن را از دست ندهد».

حديث شماره چهل و دوم‌ از کتاب شریف صفات الشیعه