پرسش: پيشينه غيبت چيست ؟

پاسخ: پيشينه غيبت: غيبت و نهان زيستى، پديده‏اى نيست كه براى اولين بار و تنها درباره آخرين حجت پروردگار روى داده باشد بلكه از روايات فراوان استفاده مى‏شود كه تعدادى از پيامبران بزرگ الهى، بخشى از زندگى خود را در پنهانى و غيبت بوده‏اند و اين امر به جهت حكمت و مصلحت خدايى بوده و نه يك خواسته شخصى و يا مصلحت خانوادگى.
بنابراين غيبت يكى از سنت‏هاى( قرآن كريم در آياتى متعدد از جمله غافر، 58؛ فتح، 23 و اسراء، 77 سخن از سنّت الهى مطرح كرده است و از مجموع اينها استفاده مى‏شود كه مقصود از سنت الهى قوانين ثابت و اساسى الهى است كه هرگز دگرگونى در آن روى نمى‏دهد. اين قوانين هم بر اقوام گذشته حاكم بوده است و هم بر اقوام امروز و آينده حكومت خواهد كرد. (تفسير نمونه، ج17، ص 435، با تلخيص)) الهى است كه در زندگى پيامبرانى همچون ادريس، نوح، صالح، ابراهيم، يوسف، موسى، شعيب، الياس، سليمان، دانيال و عيسى‏عليهم‏السلام جريان يافته است و هر يك از آن سفيران الهى به تناسب شرايط سالهايى را در غيبت بسر برده‏اند.( كمال‏الدين، ج 1، باب اول تا هفتم، ص 254 تا 300).
به همين دليل است كه در روايات از غيبت حضرت مهدى‏عليه‏السلام به عنوان يكى از سنت‏هاى پيامبران ياد شده است و يكى از دلايل غيبت آن حضرت، اجرا شدن سنّت انبياءعليهم‏السلام در زندگى حضرت مهدى‏عليه‏السلام شمرده شده است.
امام صادق‏عليه‏السلام فرموده است:
به راستى كه براى [امامِ] قائم از ما غيبتى است كه مدت آن طولانى خواهد بود. راوى گويد: دليل اين غيبت چيست اى فرزند رسول‏خداصلى الله وعليه وآله؟
حضرت مى‏فرمايد: خداوند مى‏خواهد سنت‏هاى انبياء در غيبت‏هايشان درباره آن حضرت روى دهد.( بحارالانوار، ج 52، ح 3، ص 90).
از سخن فوق اين نكته نيز آشكار مى‏شود كه سخن از غيبت امام مهدى‏عليه‏السلام سال‏ها پيش از ولادت آن بزرگوار، مطرح بوده است و پيشوايان اسلامى از پيامبر اكرم‏صلى الله وعليه وآله تا امام عسكرى‏عليه‏السلام از غيبت آن حضرت و بعضى از خصوصيات آن و آنچه در زمان غيبت اتّفاق خواهد افتاد، خبر داده‏اند و نيز وظايفى را براى مردم مؤمن در آن زمان بيان داشته‏اند.( ر.ك به منتخب الاثر، فصل دوّم، باب‏هاى 26 تا 29، صص 312 تا 340).
پيامبر اسلام‏صلى الله وعليه وآله فرموده‏اند:
مهدى‏عليه‏السلام از فرزندان من است… براى او غيبتى است و حيرتى [پريشانى] تا آنگاه كه مردمان از دين‏هاى خود گمراه شوند پس در آن زمان مى‏آيد مانند شهاب ثاقب [ستاره‏اى روشن و تابان]؛ پس زمين را از عدل و داد پر مى‏كند همانگونه كه از ظلم و ستم آكنده باشد.( كمال‏الدين، ج 1، باب 25، ح 4، ص 536).