چگونه باید فاتحه برای مرده خواند؟ چه سوره هایی و به چه تعداد؟
پاسخ :
در روایتی از امام صادق علیه السلام پیرامون زیارت اهل قبور آمده که چون در بین قبرها هستی یازده مرتبه سوره «قل هو الله» را قرا ئت کن وثوابش رابه روح آنان هدیه نما,زیرا کسی که این عمل را به جای آورد خداوند به عدد همه مردگان ثواب وپاداش به او عنایت فرماید.
خواندن سوره حمد (فاتحه الکتاب) و خواندن 7 مرتبه «انا انزلناه فی لیله القدر» بر طبق گفته روایات، آثار مطلوب و مفیدی در حال اموات و گشایش در حال آنها دارد. به طور کلی خواندن قرآن کریم برای اموات و به نیت آنها و هر کار خیرى که انجام دهید و ثوابش را به روح میت هدیه بکنید، براى او مفید است؛ چه ذکر و قرآن و نماز مستحبى و طلب مغفرت باشد، و چه صدقه.
کسی که برای میت عملى را انجام مى‏دهد، گرچه در نیت باید قصد نیابت نماید، ولى قسمت عمده ثواب آن طبق روایات ـ در نامه عمل او نیز نوشته مى‏شود. البته باعث برى‏ءالذمه شدن میّت نیز شده و او از عذاب و گرفتارى نجات پیدا مى‏کند.
مرحوم حاج شیخ عباس قمى در مفاتیح‏الجنان، ص 317 حدیث صحیحى را از امام صادق(ع) نقل فرموده که در ضمن آن حدیث این طور آمده «میت شاد و مسرور مى‏شود و گشایش پیدا مى‏کند به دعا و استغفارى که براى او مى‏کنند چنانچه زنده شاد مى‏شود به هدیه که براى او مى‏برند و فرمود که ثواب نماز، روزه، حج، صدقه و سایر اعمال خیر و دعا در قبر میت بر او وارد مى‏شود و ثواب آن براى مرده و کسى که آنها را انجام داده نوشته مى‏شود».
روایات دیگرى نیز در آنجا نقل شده که مى‏توانید مطالعه کنید، بنابراین یقین کنید که آنچه براى اموات خودتان هدیه مى‏کنید در صورتى که اخلاص داشته باشید به آنها مى‏رسد و ثوابش در نامه عمل خودتان هم ضبط مى‏شود.
مرحوم طبرسی در جلد اول مجمع البیان در فضیلت آیه «بسم الله الرحمن الرحیم» می فرماید: «پیامبر اکرم(ص) در حدیثی می فرماید: «هنگامی که معلم به بچه بگوید بگو بسم الله الرحمن الرحیم و بچه این جمله را بگوید، خداوند معلم و پدر و مادر این بچه را می آمرزد. در روایات آمده است که حضرت صادق(ع) فرمود: هرگاه چهل نفر نزد میت حاضر شوند و بگویند: «اللهم انا لا نعلم منه الاخیرا»؛ یعنی خدایا ما جز نیکی چیزی از او نمی دانیم، خداوند می فرماید: شهادت شما را در مورد او پذیرفتیم و آمرزیدیم آنچه را که شما درباره او نمی دانید.V}(معاد، شهید دستغیب، ص 47، دارالکتاب).{V
به طور خلاصه لطف و رحمت الهی در مورد اموات فراوان و بی شمار است و امور فراوانی موجب تخفیف عذاب آنها و یا آمرزش آنها می گردد؛ البته بهترین هدیه برای اموات قضای حقوق واجبی است که بر عهده آنها باقی مانده است مثل نماز و روزه و حج واجبی که از میت فوت شده و یا بدهکاری های او مثل بدهی خمس و زکات و بدهی به مردم و حقوقی که از مردم بر ذمه دارد، ادای این حقوق واجب در حال میت بسیار مفید و مؤثر است و او را از عذاب و ناراحتی رها می کند.

برای مطالعه بیشتر ر.ک:
- وسائل الشیعه، کتاب الطهاره، باب 25، و باب 17 و باب 27.
- معاد، شهید دستغیب شیرازی.
انسان از مرگ تا برزخ نعمت الله صالحی حاجی آبادی ص75و76